TUWING HATINGGABI, MAY SUMISIGAW SA KATAPAT KONG KWARTO — PERO WALANG NAKATIRA DOON. SA HULING ARAW NG PAGLIPAT KO, NADISKUBRE KO ANG KATOTOHANANG HINDI KO MALILIMUTAN HABANG BUHAY.
Ako si Lara, dalawampu’t isang taong gulang, isang estudyante mula probinsya na lumuwas sa Maynila para mag-aral ng kolehiyo.
Walang kakayahan ang mga magulang ko na kumuha ng dorm na maganda o malapit sa unibersidad, kaya nang makahanap ako ng murang paupahan sa may lumang bahay sa Sampaloc, hindi na ako nagdalawang-isip.
₱2,000 lang ang renta bawat buwan — may sariling kwarto, maliit na lamesa, at banyo sa labas.
Mukhang jackpot, sabi ko sa sarili ko.
Pero sa unang gabi pa lang, alam kong may mali.
ANG UNANG GABI
Bandang alas dose ng gabi, habang nag-aaral ako para sa exam, bigla kong narinig ang isang mahinang paghikbi mula sa katapat kong kwarto.
Akala ko, bagong umupa lang din ang iba.
Pero habang tumatagal, ang hikbi ay naging malalim na iyak.
“Mama… wag po…”
Narinig kong sabi ng tinig na parang boses ng babae, mahina ngunit puno ng takot.
Kinilabutan ako.
Tumigil ako sa pagsusulat, at nakiramdam.
Tahimik ang buong bahay, maliban sa tinig na iyon.
Lumabas ako, at tinanong ang landlady ko, si Aling Rosa, isang babaeng nasa 60s na, mahina magsalita, pero palangiti.
“’Nay, may nakatira po ba sa kwarto sa tapat ko?”
“Wala, iha,” sabi niya.
“Matagal nang bakante ‘yun. Sarado na nga ‘yung pinto. Baka hangin lang.”
Ngumiti siya, pero ang ngiting iyon… parang pilit.
ANG MGA GABI NG KATAHIMIKAN AT TAKOT
Lumipas ang mga araw, ngunit paulit-ulit ang nangyayari.
Gabi-gabi, eksaktong alas dose, maririnig ko ang mga hikbi.
Minsan mahina, minsan malakas.
Minsan, may kaluskos sa sahig, parang may naglalakad ng dahan-dahan.
Minsan, may kumakatok sa dingding.
Tatlong beses.
Dahan-dahan.
Tok… Tok… Tok.
Hindi ako makatulog.
Lagi kong sinasabi sa sarili ko na baka imahinasyon ko lang, bunga ng pagod o stress sa pag-aaral.
Pero isang gabi, nagdesisyon akong manood ng orasan habang inaantay ang alas dose.
Pagdating ng oras…
Tahimik.
Walang iyak.
Pero may naramdaman akong malamig na hangin mula sa ilalim ng pinto ng katapat na kwarto.
Tiningnan ko — sarado ang pinto, pero may aninong dumaan sa ilalim.
At may bumulong.
“Tulungan mo ako…”
Tumakbo ako palabas ng bahay.
ANG UMAGANG PUNO NG TANONG
Kinabukasan, sinabi ko kay Aling Rosa ang lahat.
Ngumiti lang siya, pero halata ang pag-aalala.
“Iha, baka stress ka lang. Hindi mo kailangang matakot.”
“’Nay, totoo po ‘yung naririnig ko! May umiiyak talaga sa kwarto!”
Napatingin siya sa akin.
Ngumiti ulit, pero ngayon ay may luha sa gilid ng mata niya.
“Wala kang dapat alalahanin. Hindi ka naman niya sasaktan.”
Hindi ko na siya tinanong.
Pero mula noon, gabi-gabi kong naririnig ang mga tunog ng pag-iyak, pagmamakaawa, at minsan, paghingi ng tawad.
ANG HULING GABI
Dumating ang araw na aalis na ako.
Nakapag-ipon ako at lilipat sa dorm ng unibersidad.
Habang nag-aayos ng gamit, bigla kong narinig ulit —
mas malakas ngayon, parang sa mismong tabi ng dingding ko.
“Mama… wag po… wag po…”
“Tulungan niyo ako…”
Hindi ko alam kung bakit, pero imbes na tumakbo, lumapit ako sa pinto ng katapat na kwarto.
Dahan-dahan kong pinihit ang doorknob.
Luma na ito, kalawangin, pero bumukas nang marahan.
Pagpasok ko, madilim.
Amoy lumang kahoy.
At sa gitna ng kwarto — isang lumang kama at lumang aparador.
Walang tao.
Pero nang sumilip ako sa ilalim ng kama,
may nakita akong isang maliit na kahon na kahoy, may kandado, pero basag na.
Binuksan ko ito.
Sa loob, may punit na litrato ng batang babae — nasa edad dose, nakangiti, yakap ng isang babaeng matanda na kamukha ni Aling Rosa.
Sa likod ng larawan, nakasulat:
“Para kay Rosa — mula kay Liza.”
At sa sulok ng kahon, may papel na nakatupi, puno ng dugo at luha.
Nakasulat doon:
“Mama, ayoko pa po umalis.
Wag niyo po akong saktan.
Hindi ko po kasalanan.”
Tumigil ang hininga ko.
Lumabas ako ng kwarto, nanginginig.
At doon, nakita ko si Aling Rosa — nakatayo sa may hagdan, nakatitig sa akin, nakangiti, pero ang mga mata niya ay basang-basa ng luha.
“Nakilala mo na siya, ‘di ba?”
“Si Liza… anak ko. Hindi ko siya sinadyang saktan.
Sobra lang akong galit noon. Iniwan ako ng asawa ko, siya lang ang kasama ko…
Pero isang gabi, nag-away kami. Natulak ko siya.
Dugo… iyak… tapos katahimikan.”
Humagulgol siya.
“Simula noon, gabi-gabi ko siyang naririnig.
Hindi siya umaalis.
At minsan, nakikipaglaro siya sa mga umuupa.”
ANG PAG-ALIS NA MAY TAKOT AT AWA
Hindi ko alam kung paano ako nakatulog nung gabing ‘yon.
Kinabukasan, nagpaalam ako kay Aling Rosa.
Bago ako umalis, sinabi niya:
“Salamat, iha.
Ngayon tahimik na si Liza.
Siguro kasi narinig niya na may naniwala sa kanya.”
Pag-alis ko, humarap ako sa bahay.
Sa bintana ng kwarto, nakita kong may batang nakasilip — ngiti ng inosente.
Ngumiti ako pabalik, kahit nanginginig.
At sa hangin, may mahinang boses akong narinig:
“Salamat ate Lara…”
At pagkatapos no’n, tuluyang tumahimik ang bahay.
MGA TAON PAGKATAPOS
Ngayon, kapag dumadaan ako sa lumang bahay na iyon, wala nang nakatira.
Sarado na ang gate, kupas na ang pintura.
Pero sa tuwing napapadaan ako,
may malamig na simoy ng hangin na dumarampi sa pisngi ko —
at isang boses sa hangin na parang pamilyar:
“Salamat…”
At doon ko narealize, minsan, ang mga multo hindi humihingi ng takot.
Humihingi lang sila ng pag-unawa.
