“TINAWAG NILA AKONG ANAK NG DRIVER — PERO NOONG ARAW NG GRADUATION, NANG MARINIG NILA ANG PANGALAN NG ITINURING NILANG WALANG KWENTA, LAHAT SILA’Y NATAHIMIK AT UMABOT ANG PALAKPAKAN HANGGANG LUHA.”
Ako si Rafael, 22 taong gulang, isang batang lumaki sa kahirapan pero pinalaki ng pagmamahal.
Si Tatay Ben, tatay ko, ay driver ng jeep sa Maynila.
Wala kaming sariling bahay — nakikitira lang kami sa lumang barung-barong sa tabi ng riles.
Araw-araw, bago ako pumasok sa eskwela,
naririnig ko ang tinitingnan ng mga tao sa amin:
“Anak ng driver lang ‘yan, walang mararating.”
Hindi ko sila sinagot noon,
pero sinabi ko sa sarili ko — balang araw, sila ang kakain ng mga salitang ‘yan.
ANG MUNDONG HINDI PANTAY
Lumaki ako sa eskwelahan na para bang may “tatak” ako.
Kahit anong gawin ko, lagi akong naiiba.
Wala akong bagong sapatos, walang cellphone, walang baon.
Tuwing may proyekto, kailangan kong tumulong kay Tatay sa jeep para lang makapag-print ng report.
Isang araw, habang nasa gate ng eskwela,
dumating si Tatay para maghatid ng notebook na naiwan ko.
Amoy pawis, may grasa sa kamay, at nakangiti.
“Anak, naiwan mo ‘to.”
Narinig ko ang bulungan ng mga kaklase:
“Ayun ‘yung tatay niyang driver. Nakakahiya.”
“Buti hindi ko magulang ‘yon.”
Namula ako.
Hindi ko siya tiningnan.
Hindi ko rin siya nilapitan.
At nang umalis siya, may kirot sa dibdib ko na hindi ko maintindihan.
Pag-uwi ko, umiiyak ako sa loob ng silid.
Tatay kumatok,
“Anak, galit ka ba sa akin?”
Tahimik ako.
“Pasensiya na kung hindi ko kayo mabigyan ng marangyang buhay.”
Ngumiti siya kahit may luha.
“Pero anak, kahit mahirap lang tayo, gusto ko lang tandaan mo — hindi ka anak ng kahirapan. Anak ka ng taong marangal.”
At mula no’n, sinumpa ko sa sarili ko — hindi na ako mahihiyang maging anak ng driver.
ANG PAGSUBOK NG MGA TAON
Habang tumatagal, mas lumalalim ang sugat at ang pangarap ko.
Pagkatapos ng klase, nagtutulak ako ng kariton para magbenta ng lugaw.
Si Tatay, araw-araw nagmamaneho, kahit masakit na ang likod.
Minsan, narinig ko siyang umiiyak habang inaayos ang makina.
“Kaya ko ‘to, para kay Rafael.”
Walang alam si Tatay, pero gabi-gabi akong nag-aaral sa ilalim ng kandila.
Nangangarap akong maging engineer, para isang araw, ako naman ang mag-ayos ng jeep niya — hindi dahil sira, kundi dahil gusto kong palitan ng bago.
ANG ARAW NG PAGBABAGO
Pagkalipas ng ilang taon, nakatapos ako ng kolehiyo.
Hindi madali — may mga gabing hindi ako kumain,
may mga araw na gusto ko nang sumuko.
Pero lagi kong naaalala ang mukha ni Tatay na pagod pero nakangiti.
Graduation day.
Naka-itim akong toga.
At sa unahan ng auditorium, naroon si Tatay —
nakabarong na hiniram sa kapitbahay,
nakatsinelas, at hawak-hawak ang lumang cellphone para kunan ako ng video.
Narinig ko ang mga kaklase kong dating nanunuya:
“Siya pa rin ‘yung anak ng driver, pero at least, nakatapos.”
Ngumiti ako.
Hindi nila alam kung ano ang mangyayari.
Pag-akyat ko sa entablado, sinabi ng dean:
“At ang Best in Engineering Design at Summa Cum Laude ay si Rafael Benitez!”
Tahimik.
Tapos, sabay-sabay na palakpakan.
Lumingon ako kay Tatay — umiiyak, nanginginig, nakatayo, parang hindi makapaniwala.
ANG TALUMPATI NA NAGPAIYAK SA LAHAT
Huminga ako ng malalim at nagsalita.
“Marami pong nagsabi sa akin noon na wala akong mararating.
Kasi anak lang daw ako ng driver.”
Tahimik ang buong bulwagan.
“Pero gusto kong sabihin sa lahat — walang salitang ‘lang’ kapag may pagmamahal at sakripisyo.”
Lumapit ako sa dulo ng stage, nakita ko si Tatay.
“Tay, pwede po bang umakyat kayo rito?”
Umakyat siya, nanginginig, hawak pa rin ang cellphone.
Isinuot ko sa kanya ang medalya ko.
“Tay, para po sa inyo ‘to.
Dahil kung hindi dahil sa pagod n’yong pagmamaneho,
hindi ako makakarating dito.”
Tumulo ang luha niya.
Hinawakan niya ang kamay ko,
“Anak, ngayon ko lang naramdaman na sulit lahat ng pagod ko.”
At sa sandaling iyon,
tumayo ang lahat ng guro, estudyante, at magulang.
Walang nagsalita.
Lahat umiiyak.
Lahat pumalakpak nang may paggalang.
ANG ARAL NG ISANG DRIVER
Ngayon, ako na ang Engineer Rafael Benitez —
at bawat project na ginagawa ko,
lagi kong nilalagay sa sulok ng blueprint ang mga salitang itinuro ni Tatay:
“Walang mababang trabaho.
Mababang tingin lang ang nagpapababa sa dangal ng tao.”
Sa bahay namin ngayon, hindi na barung-barong —
pero sa garahe, hindi ko pinaalis ang lumang jeep ni Tatay.
Nasa gitna ito, kinintab ko, at nilagyan ng karatula:
“Ang jeep na nagpatakbo sa isang pangarap.”
