“SA LOOB NG MARAMING TAON, ARAW-ARAW KO SIYANG BINIGYAN NG PAGKAIN — ISANG TAHIMIK NA PULUBI SA TABI NG KALSADA. HINDI SIYA KAILANMAN NAGSALITA, PERO NOONG ISANG ARAW… ANG REGALONG IBINIGAY NIYA SA AKIN ANG NAGPATAHIMIK SA BUONG BAYAN.”
Ako si Marites, 46 anyos, may-ari ng isang maliit na karinderya sa gilid ng terminal ng jeep sa San Pablo.
Araw-araw, maaga akong nagigising para magluto ng adobo, sinigang, at ginisang monggo para sa mga pasaherong dumaraan.
Simple lang ang buhay ko — pero bawat umaga, lagi kong inaabangan ang isang tao:
isang lalaking laging nakaupo sa ilalim ng poste ng ilaw sa tapat ng terminal.
Ang mga tao, tinatawag siyang “Mang Ben” — isang pulubi na hindi na nagsasalita, at tila walang nakakaalam kung saan galing.
ANG TAONG TAHIMIK SA TABI NG KALSADA
Sa unang taon na nakita ko siya, madalas siyang nakatingin lang sa lupa.
May maliit na lata sa harap niya, puno ng barya, at minsan, piraso ng tinapay.
Hindi siya namamalimos nang agresibo — nakaupo lang, tila hinihintay ang awa ng mundo.
Isang araw, habang binibilang ko ang sukli sa tindahan,
napansin kong may natirang isang order ng lugaw.
Hindi ko alam kung bakit, pero lumapit ako sa kanya.
“Kuya, gusto mo?”
Wala siyang sinabi. Tumingala lang siya, at tumango nang marahan.
Inabot ko ang lugaw.
“Mainit pa ‘yan ha. Ingat sa pagkain.”
Walang salita, pero nakita ko sa mata niya ang pasasalamat.
Mula noon, naging gawi ko na — araw-araw, tuwing alas-dose,
inilalagay ko sa maliit na lalagyan ang kaunting pagkain at inilalapit sa kanya.
ANG MGA TAON NG PAGKAKASANAY
Lumipas ang mga taon, parang parte na ng buhay ko si Mang Ben.
Minsan, kapag wala akong ganang magtrabaho,
siya lang ang dahilan kung bakit pinipilit kong magluto.
May mga araw na umuulan, pero andun pa rin siya —
basa, nanginginig, ngunit laging nakangiti kapag nakikita akong lumalapit.
“Wala pa rin siyang sinasabi?” tanong ng asawa kong si Lito minsan.
Umiling ako.
“Pero ramdam kong nakikinig siya. Parang alam niyang hindi ko siya pababayaan.”
ANG GABI NG PANANAHIMIK
Noong gabi ng Disyembre 23, dumaan ang pinakamalakas na bagyo ng taon.
Bumagsak ang ilang puno, naputol ang kuryente, at baha ang paligid.
Kinabukasan, unang ginawa ko ay hanapin si Mang Ben.
Tumakbo ako palabas, dala ang payong at pagkain — pero wala siya roon.
Ang poste kung saan siya palaging nakaupo, wasak na.
Walang iniwang bakas kundi ang isang lumang lata, at sa loob nito,
isang papel na basa pero mababasang:
“Salamat sa lahat. Isang araw, babalik ako.”
Hindi ko alam kung bakit napaluha ako nang todo.
Sa loob ng limang taon, hindi ko siya kailanman narinig magsalita —
pero sa wakas, nagsalita siya sa pamamagitan ng papel.
Lumipas ang mga buwan.
Wala na siya.
At gaya ng inaasahan ng lahat, nakalimutan siya ng mundo…
maliban sa akin.
ANG HINDI INAASAHANG PAGBALIK
Tatlong taon ang lumipas.
Ang karinderya ko ay halos magsasara na dahil sa utang at sa pagkamatay ng asawa kong si Lito.
Isang hapon, habang pinupunasan ko ang mesa, may dumating na itim na van sa tapat.
Bumaba ang tatlong lalaki — naka-suit, malinis, at halatang may kaya.
“Ma’am Marites?” tanong ng isa.
“Opo, bakit po?”
Ngumiti siya.
“May gustong makipagkita sa inyo. Si Mr. Benjamin Cruz.”
Napakunot ang noo ko.
“Benjamin Cruz?”
“Oo po. Siya ang nagpadala ng sulat na ito para sa inyo.”
Binasa ko ang sobre.
Nakalagay doon:
“Hindi ko malilimutan ang babaeng nagpakain sa’kin sa mga panahong wala na akong halaga.
Nasa ospital ako noon, nakaligtas ako sa bagyo — at nangako ako sa Diyos, kapag bumangon ako,
babalikan ko siya para suklian ang kabutihan niya.
Dumating na ang araw na ‘yon.”
ANG PAGKAKAKILANLAN
Dinala nila ako sa isang bagong tayong gusali sa may highway —
isang foundation para sa mga batang walang tirahan.
Nasa harapan ng gusali, nakasulat sa gintong letra:
“BEN CRUZ FOUNDATION — IN MEMORY OF A KIND WOMAN NAMED MARITES.”
Nanlambot ang tuhod ko.
Pagpasok ko, nakita ko siya.
Si Mang Ben — malinis, matikas, naka-kotse pa nga, pero pareho pa rin ang mata — mabait, mapayapa.
Lumapit siya, ngumiti, at mahina niyang sabi:
“Matagal na, ‘no?”
Hindi ako makapaniwala.
“B-ben? Buhay ka?”
Tumango siya.
“Oo. Hindi ako pulubi noon, Marites. Nawalan ako ng lahat sa isang aksidente.
Nagtago ako sa mundo dahil ayokong kaawaan.
Pero tuwing binibigyan mo ako ng pagkain, naramdaman kong hindi ako patay.
Dahil sa’yo, naalala kong tao pa rin ako.”
Umiiyak na ako.
“Hindi ko naman ginawa ‘yon para suklian mo.”
Ngumiti siya.
“Alam ko. Kaya nga gusto kong suklian sa paraang hindi mo inaasahan.”
ANG REGALO
Pinakita niya sa akin ang dokumento —
isang titulo ng lupa at bagong gusali na itatayo sa tabi ng foundation:
“Marites Learning Center” — isang lugar kung saan ang mga batang walang tirahan ay matutong magluto, magbasa, at mangarap.
“Ito ang regalo ko. Pero sa totoo lang, ikaw ang tunay na nagbigay ng regalo sa akin —
dahil binigyan mo ako ng dignidad noong wala na akong halaga.”
Sa araw na iyon, umiiyak ang lahat ng staff.
At ako, isang simpleng babae lang na nagbigay ng pagkain,
ngayon ay may pangalang nakaukit sa pader ng isang institusyon ng pag-asa.
ANG ARAL NG BUHAY
Minsan, hindi natin alam kung sino talaga ang mga taong tinutulungan natin.
Baka sila ang mga taong magpapabalik sa atin ng biyayang hindi natin kailanman inasahan.
At kung minsan, ang isang pirasong lugaw, isang ngiti,
o isang kabutihan sa estranghero —
iyon pala ang magbabago sa buong buhay natin.
Ang tunay na yaman ay hindi pera,
kundi ang alaala ng kabutihang ginawa mo, sa oras na walang nakakakita.
