“PINALAKI AKO NG MAHIRAP NA MAG-ASAWA NA WALANG ANAK — AT NANG MAGING DOCTOR AKO, SILA ANG UNA KONG NILIGTAS. PERO ANG TANONG NG LOLA KO, ANG SAGOT KO RIN ANG NAGPAIYAK SA KANYA.”
Lumaki akong hindi kilala ang mukha ng aking mga magulang.
Ayon sa mga kapitbahay noon, iniwan daw ako sa labas ng simbahan, balot ng lumang kumot, at may papel na may nakasulat na “Patawad, anak. Wala kaming magawa.”
Wala akong naaalala, maliban sa mukha ng dalawang matandang tumanggap sa akin sa gitna ng ulan — sina Lolo Ben at Lola Sion, ang mag-asawang nagtitinda ng gulay sa palengke, walang anak, pero may pusong kay lawak ng langit.
ANG MGA ARAW SA KUBO
Ang bahay namin, gawa sa kawayan at yero.
Kapag umuulan, tumutulo.
Kapag tag-init, parang oven.
Pero kahit gano’n, punô ng pagmamahal.
Si Lolo, gumigising ng alas-kuwatro ng umaga para mamitas ng kangkong.
Si Lola naman, nagluluto ng lugaw na ibinebenta sa gilid ng palengke.
At ako — maliit pa lang, natutong maghugas ng plato, magtulak ng kariton, at magbasa gamit ang librong napulot sa basurahan.
Isang gabi, habang kumakain kami ng lugaw, tinanong ko si Lola:
“La, bakit po wala kayong anak?”
Ngumiti siya, may luha sa mata.
“Siguro kasi, anak, hinihintay lang namin ‘yung tamang bata na darating.”
“Ako po ba ‘yon?”
“Oo, ikaw ‘yon. Kaya mula ngayon, ‘wag mong isipin na wala kang pamilya. Kami na ‘yon.”
Hindi ko alam noon kung gaano kalalim ‘yon, pero sa puso ko, alam kong totoo.
ANG PANGARAP SA GITNA NG HIRAP
Laging sinasabi ni Lolo:
“Anak, huwag mong hayaan na dito lang sa palengke umikot ang buhay mo. Mag-aral ka. Huwag mong tularan kami ng Lola mo. ‘Yun lang ang hiling namin.”
Kaya kahit madalas akong naglalakad ng dalawang kilometro papuntang paaralan,
kahit madalas akong walang baon,
kahit minsan pinagtatawanan ako ng mga kaklase dahil sa luma kong uniporme —
hindi ako sumuko.
Tuwing uuwi ako, sasalubungin ako ni Lola:
“Anak, may pasalubong ako.”
Pagbukas ko ng papel, pandesal at isang itlog lang pala.
Pero para sa akin, parang handa sa fiesta.
Lumipas ang mga taon.
Nagtapos ako ng valedictorian sa high school.
At nang marinig ng mayor ang kwento ko, binigyan ako ng scholarship para mag-aral ng Medicine sa Maynila.
ANG PAGLAYO AT ANG PANGAKO
Noong araw na aalis ako papuntang Maynila, inabot sa akin ni Lola ang isang lumang pitaka.
Sa loob, may dalawang daang piso — ang ipon nilang mag-asawa.
“Anak, pasensiya na, ‘yan lang ang kaya namin.
Pero tandaan mo, kahit gaano kalayo, nandito pa rin kami sa likod mo.”
Lumuhod ako, niyakap silang dalawa.
“La, Lo… pangako, pagbalik ko, hindi na kayo magtitinda ng gulay.”
At tuluyan akong umalis — dala ang pangarap, at ang mga luha ng dalawang matandang naniwala sa akin.
ANG TAGUMPAY NA MAY HALO NG LUNGKOT
Limang taon ang lumipas.
Naging ganap akong Doctor.
Tinupad ko ang lahat ng pangako ko.
Pero isang umaga, habang nagrereview ako para sa board exam, tumawag ang kapitbahay namin.
“Doc… si Lola Sion, nawalan ng malay. Nasa ospital siya ngayon.”
Parang gumuho ang mundo ko.
Umuwi ako agad.
Pagdating ko sa emergency room, nakita ko siyang nakahiga, maputla, hawak ang kamay ni Lolo.
Ang dugong dumadaloy sa kanya, parang simbolo ng mga taong nagmahal nang walang kapalit.
Agad akong tumulong.
Ako mismo ang gumawa ng resuscitation, ako ang nagbigay ng oxygen.
At sa gitna ng kaba at pagod, nakita kong gumalaw ang kamay ni Lola.
Bumukas ang mga mata niya.
“Anak… ikaw ba ‘to?”
Ngumiti ako, kahit nanginginig.
“Oo, La. Ako ‘to. Ako ‘yung batang pinulot mo sa ulan.”
Umiyak siya.
“Anak… ikaw ang doctor?”
“Oo, La.
At ngayon, ako naman ang magliligtas sa inyo — katulad ng pagligtas n’yo sa akin dati.”
ANG LINYA NA NAGPAIYAK KAY LOLA
Matapos ang operasyon, stable na ang kalagayan ni Lola.
Habang nakahiga siya, hinawakan niya ang kamay ko, mahina pero may lakas ng pagmamahal.
“Anak… proud na proud kami sa’yo.
Pero sabihin mo nga, bakit mo ako tinulungan kahit mahirap kami? Hindi mo naman kami tunay na magulang.”
Huminga ako nang malalim.
Hinawakan ko ang kamay niyang marupok na, puno ng pilat ng pagtatrabaho.
Ngumiti ako at sabi ko:
“La… hindi sa dugo nasusukat ang pagiging magulang.
Sa pag-aaruga, sa pagtitiis, sa pagmamahal — doon ko natutunang kayo ang tunay kong pamilya.”
Umiiyak siya, sabay sabi:
“Anak, salamat. ‘Yan lang ang hinihintay kong marinig.”
Yumuko ako, niyakap ko siya.
“La, kung hindi n’yo ako pinulot noon, baka wala akong buhay na ililigtas ngayon.”
At sa gitna ng tahimik na ospital,
si Lola — ang dating tindera ng lugaw — ay nakangiti habang umiiyak, habang tinatanaw ako —
ang batang tinulungan nilang mabuhay,
ngayon ay doctor na nagligtas sa kanila.
ANG MGA ARAW PAGKATAPOS NG LUHA
Pagkalipas ng ilang buwan, gumaling si Lola.
Bumalik ang kulay sa pisngi niya, at tuwing dumadalaw ako sa bahay, palagi niyang sinasabi:
“Anak, kahit umulan pa, ‘wag mo kaming kalimutan, ha?”
“Hindi po, La. Hindi ko na kayo iiwan.
Kayo ang dahilan kung bakit ako naging doktor — hindi para yumaman, kundi para makabawi.”
Bumalik si Lolo sa pagtitinda, pero sa harap ng bahay nila ngayon ay may karatulang:
“Salamat sa Diyos — ang batang tinulungan namin, siya ngayon ang tumutulong sa iba.”
EPILOGO
Ngayong ako na ang tumutulong sa mga batang walang magulang, lagi kong sinasabi:
“Hindi mo kailangang maging mayaman para makapagpalaki ng magaling na tao.
Minsan, sapat na ang pagmamahal — kasi ‘yon ang nagiging ugat ng tagumpay.”
At sa tuwing hinahawakan ko ang stethoscope, naririnig ko pa rin ang boses ni Lola:
“Anak… tandaan mo, ang bawat pintig ng puso mo, bahagi n’yan ng puso naming nagmahal sa’yo.”
