“PINAGTAWANAN NILA ANG ITIM NA MANGANGALAGA NG BATA NANG MAGPAKASAL SIYA SA ISANG LALAKING WALANG PERA — PERO NANG KINUHA NIYA ANG MIKROPOHON, ANG MGA SALITANG BINIGKAS NIYA’Y NAGPATIHIMIK SA BUONG KASAL.”
Ako si Marites, 29 anyos, isang yaya — isang taong sanay nasa likod ng camera, nasa gilid ng frame, nasa sulok ng kwarto.
Sanay akong pag-utusan, pagsabihan, tawagin ng kung anu-anong palayaw, at pagkamalan na mas mababa sa iba.
May kulay ang balat ko — maitim, halos tsokolate.
At dahil doon, marami ang mabilis manghusga.
Marami ang tumatawa.
Marami ang umiiwas.
Pero wala akong sama ng loob.
Lumaki akong alam na ang kulay ng balat ay hindi hadlang para magmahal nang buong puso.
At sa kabila ng lahat, may isang taong tumanggap at nagmamahal sa akin:
si Paolo — isang simpleng lalaki, ulila, walang trabaho noon, at walang sinumang tumitingin sa kanya.
Hindi siya gwapo ayon sa pamantayan ng lipunan.
Hindi siya mayaman.
Pero siya ang naging tahanan ko.
ANG KASAL NA PINAG-USAPAN NG BARANGAY
Dumating ang araw ng kasal namin.
Simple lang ang handa.
Hindi engrande, walang milyon-milyong bulaklak, walang artista.
Pero sapat na para sa akin.
Sapat na ang makita ang taong mahal ko sa harap ko.
Pero hindi pala sapat sa iba.
Pagdating ko sa simbahan, naka-make up, nakaputi, nanginginig ang kamay sa kaba,
narinig ko agad ang mga bulungan:
“Yaya lang ‘yan, bakit siya ikakasal sa lalaking ‘yan?”
“Ang itim naman ng bride… parang katawa-tawa.”
“Siguro desperado si Paolo kaya siya pinatulan.”
“Ano bang nakita niya sa yaya na ‘yon?”
“Ay naku, kawawa ang lalaking ‘yon. Walang mapapala.”
Narinig ko lahat.
Parang bawat salita ay pako na tumutusok sa puso ko.
Pero huminga ako.
Tumayo nang diretso.
Saka naglakad papasok sa altar.
Paolo, nang makita ako, ngumiti.
Isang ngiting parang nagsasabing:
“Huwag kang matakot. Nandito ako.”
At doon ako kumapit.
ANG RESEPSYON NG KAHIYA-HIYA
Sa reception, habang umiikot ang pagkain at nagbabatian ang mga bisita,
ramdam ko ang mga mata na nakatutok sa akin —
hindi dahil maganda ako,
kundi dahil hindi ako ang bride na inaasahan nila.
May nagbulong sa likod ko:
“Ano, dapat siguro maputi ka muna bago ka magpakasal.”
“Paolo deserves better.”
“Tingnan mo ang kamay niya, parang trabahador, hindi bride.”
Humigpit ang dibdib ko.
Pero ngumiti lang ako.
Hindi ko gustong sirain ang araw niya.
Hanggang sa tinawag kami para magsalita.
Iikot ang mikropono.
At pagdating sa akin, naramdaman ko ang panginginig ng kamay ko —
hindi dahil sa hiya,
kundi dahil oras na para magsalita ang matagal nang nanahimik.
ANG TALUMPATING NAGPATIHIMIK SA LAHAT
Hinawak ko ang mikropono.
Tumayo ako sa gitna.
Tahimik ang lahat — may ilan pa ngang nag-aabang siguro ng kapalpakan.
Huminga ako nang malalim.
Tumingin kay Paolo.
Tumingin sa lahat.
At nagsalita ako:
“Alam kong marami sa inyo ang nagtataka…
paano akong isang yaya, isang babaeng itim, isang babaeng may kalyo ang kamay—
paano ako nakarating dito sa harap ninyo bilang bride?”
May ilang hindi nakahanap ng upuan —
yung iba, nagtaas ng kilay.
Nagpatuloy ako:
“Siguro marami ang naniniwalang hindi ako bagay sa lalaking mahal ko.
Pero nais kong sabihin sa inyo ang isang bagay na hindi niyo alam…”
Tumingin ako kay Paolo, nakangiting puno ng luha.
“Noong araw na nawalan ng trabaho si Paolo,
at iniwan siya ng mga taong dapat tumulong,
ako ang nag-abot sa kanya ng pagkain.”
Tahimik ang buong hall.
“Nang magkasakit siya at walang pera para sa gamot,
ibinenta ko ang cellphone ko para mailigtas ang buhay niya.”
May narinig akong huminga nang malalim.
May umiiyak na.
“Nang sinabi niyang wala siyang kuwarto,
tinanggap ko siya sa bahay ko — hindi bilang utang na loob,
kundi dahil may nakikita akong mabuting puso sa kanya
na hindi nakita ng maraming tao.”
Umiyak na si Paolo.
Ako rin.
Nagpatuloy ako, mas matatag na ang boses:
“Oo, maitim ako. Yaya ako. Wala akong yaman.
Pero sa araw na naging mahirap ang buhay niya,
ako ang tumayo sa tabi niya.
At sa araw na ito…
siya naman ang tumayo sa tabi ko.”
Nanginginig ang boses ko sa huling linya:
“Hindi ko kailangan maging maganda para mahalin.
Hindi ko kailangan maging mayaman para respetuhin.
Ang kailangan ko lang ay puso—
at kung iyon ang tinitingnan ninyo ngayon,
sana makita n’yo na… sapat ako.”
Nagkahalo ang paghikbi at katahimikan sa hall.
Mga taong nanunuya kanina…
ngayon umiiyak na.
Tahimik.
At parang nahihiya sa sarili nila.
Paolo lumapit at niyakap ako.
“Ikaw ang pinaka-magandang babaeng nakita ko.”
At doon, nagpalakpakan ang lahat.
Hindi dahil sa make-up ko,
hindi dahil sa damit ko,
kundi dahil sa tapang ng puso na matagal ko nang itinago.
ANG ARAL
*Ang ganda ay kumukupas.•
Ang kulay ay kabalat lang.
Ang ranggo ay paningin lang ng mundo.Pero ang kabutihan, katapatan, at pagmamahal —
iyon ang nagbibigay ng ningning na hindi kayang burahin ng panahon.
At sa araw na iyon…
hindi ako ang babaeng maitim na yaya.
Ako ang pinaka-mahalagang babae sa puso ng taong mahal ko.
