“NAGMAMADALI ANG BUNTIS NA BABAE SA BUS, WALANG UMUPO — PERO NANG TUMAYO ANG ISANG LALAKI, LAHAT NG PASAHERO AY NAIYAK.”
Mainit ang tanghali. Punô ng pasahero ang bus papuntang Cubao—mga estudyante, empleyado, matatandang pauwi, at ilan pang nakatulog sa pagod.
Sa bawat pagpreno ng bus, nanginginig ang katawan ng mga nakatayo. Walang gustong gumalaw, walang gustong bumaba.
Ngunit sa bandang huling hintuan, pumasok ang isang babae — buntis, malaki na ang tiyan, pawisan, at halatang pagod. Hawak niya ang tiyan habang naghahanap ng mauupuan.
Tahimik ang loob ng bus. May ilang lumingon, pero agad ding umiwas ng tingin.
May lalaking nagkunwaring natutulog, may babae namang biglang nagbasa ng cellphone.
Ang buntis, pilit pa ring nakangiti.
“Pasensiya na po, baka may pwedeng pagbigyan ako ng upuan?”
Walang sumagot.
Nakatayo siya sa gitna, nanginginig ang kamay sa pagkakapitan ng bakal.
Sa bawat preno ng bus, bahagya siyang natutulak.
Nakikita ng lahat, pero walang kumilos.
Hanggang sa isang lalaki sa likod—nakaupo sa bandang bintana, naka-itim na polo at may dalang bag—dahan-dahang tumayo.
“Miss, dito ka na lang umupo.”
Nagulat ang lahat.
Tahimik ang paligid habang tinutulungan ng lalaki ang buntis papunta sa kanyang upuan.
Ngunit nang siya na ang tatayo nang buo, napansin ng mga tao — pilay pala ang kanyang kanang binti.
ANG PAGTAHIMIK NG BUS
May hawak siyang tungkod, pilit niyang tinatayo ang sarili habang nakahawak sa bakal.
Lahat ng pasahero, biglang napayuko.
Ang lalaking iyon, si Arvin, isang dating construction worker na naaksidente isang taon na ang nakaraan.
Nawalan siya ng kakayahang maglakad ng maayos, pero araw-araw pa rin siyang pumapasok sa trabaho.
Sa kabila ng hirap, siya pa rin ang unang kumilos para tumulong.
“Salamat po… salamat,” nanginginig na sabi ng buntis habang umuupo.
Ngumiti lang si Arvin.
“Ayos lang ‘yan, Miss. Ang hirap tumayo pag buntis. Mas okay na ‘yung ako na lang.”
May tumulong sa kanya para makapitan ang bakal.
Ngayon, siya na ang nakatayo sa gitna, habang ang lahat ay tahimik na nakatingin.
ANG MGA LARAWAN NG HIYA AT PAGMAMALASAKIT
Sa loob ng bus, ramdam ang bigat ng konsensya ng bawat pasahero.
Ang lalaking may pilay, siya pa ang unang nagbigay.
Ang mga may malalakas na binti, sila ang unang umiwas ng tingin.
Ang matandang babae sa unahan, dahan-dahang inabot ang tinapay sa bag niya.
“Iho, kumain ka muna.”
Ngumiti si Arvin, bahagyang tumanggi.
“Salamat po, ‘Nay. Okay lang po ako.”
Ang konduktor, tahimik ding lumapit at sinabing:
“Sir, sa susunod ako na po bahala sa upuan. Saludo ako sa inyo.”
Habang patuloy ang biyahe, may ilang pasaherong palihim na nagpupunas ng luha.
Walang nagsasalita, pero lahat ay nakaramdam ng parehong aral —
hindi kailangang buo ang katawan para magkaroon ng pusong buo.
ANG ARAW NA HINDI MAKALILIMUTAN
Pagdating sa EDSA-Cubao, bumaba ang buntis.
Bago bumaba, tumingin siya kay Arvin at mahigpit na hinawakan ang kamay nito.
“Sir, hindi ko po alam ang pangalan n’yo, pero hindi ko po makakalimutan ‘to. Balang araw, ituturo ko sa anak ko na may lalaking katulad n’yo — marupok ang katawan, pero matatag ang loob.”
Ngumiti lang si Arvin.
“Wala ‘yon, Ma’am. Ingatan n’yo po ‘yung baby n’yo.”
Pagbaba ng babae, lumapit ang konduktor.
“Sir, libre na po pamasahe n’yo. Kayo na po ang bida ng araw namin.”
Umiling si Arvin.
“Hindi ko po ginawa para mapansin. Ginawa ko lang kasi tama.”
ANG PAGKATAPOS NG BIYAHE
Nang bumaba na si Arvin, tumulong sa kanya ang driver.
Sa labas, tila lumakas ang ulan.
Ngunit habang tinutulak niya ang kanyang sarili sa tungkod, may batang lalaki na tumakbo at iniabot sa kanya ang isang payong.
“Kuya, para po sa inyo. Salamat po sa kabaitan n’yo kay Mama kanina.”
Napatigil si Arvin.
Ang batang iyon — anak pala ng buntis na babae, kasama ng ama sa tapat ng waiting shed.
Ngumiti siya, sabay sabing,
“Salamat din, bata. Sana paglaki mo, ganyan ka rin — marunong tumulong kahit hindi hinihingi.”
At sa ilalim ng ulan, habang lumalakad siya papalayo, tumingin siya sa langit, may ngiti sa labi.
“Siguro, kahit pilay ang paa ko, ang puso ko naman… buo pa rin.”
