NAGHINTAY NG BUONG ARAW ANG LOLA SA HARAP NG KANILANG BAHAY PARA SA BIRTHDAY NIYA — WALANG DUMATING, PERO MAY KUMATOK NA HINDI NIYA INAASAHAN
Hapon na. Mabigat ang init kahit papalubog na ang araw sa maliit na barangay sa Caloocan.
Sa loob ng isang lumang bahay na yari sa kahoy at yero, abala si Lola Pilar, pitumpu’t dalawang taong gulang, sa pag-aayos ng mesa. Mabagal na ang kilos niya. Nanginginig ang kamay. Pero pilit pa rin niyang pinapantay ang plato, inayos ang kutsara, at pinunasan ang basong may kaunting lamat.
Sa mesa, may pansit, may fried chicken na hati-hati lang, may maliit na cake na may kandilang “72” na binili niya pa sa palengke gamit ang ipon niya sa loob ng tatlong buwan.
Birthday niya ngayon.
Wala siyang handa noong mga nakaraang taon. Pero ngayong taon, sabi niya sa sarili, kahit simpleng salu-salo lang… gusto niyang maramdaman na may pamilya pa siya.
Maagang gumising si Lola Pilar kanina. Nagluto siya mula alas-sais ng umaga. Paulit-ulit niyang tiningnan ang orasan sa dingding.
Alas-diyes.
Alas-dose.
Alas-dos.
Tuwing may dadaan sa labas, sisilip siya sa bintana.
“Baka sila na,” bulong niya.
Pero wala.
May tatlong anak si Lola Pilar. Lahat may kanya-kanyang pamilya. Lahat may trabaho. Lahat may dahilan.
Noong isang linggo, isa-isa niya silang tinawagan.
“Anak, birthday ko sa Linggo. Baka naman puwede kayong dumaan kahit sandali lang…”
“Opo, Nay. Titingnan po namin.”
“Ma, busy po kami pero susubukan.”
“Oo, Ma. Text na lang.”
Ngumiti lang si Lola Pilar kahit ramdam na niya ang sagot.
Alas-tres ng hapon.
Nakatayo si Lola Pilar sa harap ng gate, hawak ang maliit na pamaypay. Nakabihis siya ng lumang bestida na minsan lang niyang isuot—’yung bestida na suot niya noong graduation ng panganay niya.
Pinag-ipunan niya pa ang cake. Hindi niya ginalaw ang SSS pension niya para sa gamot—iniisip niya, minsan lang naman akong mag-birthday.
May tumahol na aso sa kapitbahay.
Napatingin siya.
Wala pa rin.
Alas-kwatro.
Umupo na siya sa monoblock chair sa tapat ng bahay. Nakatapat sa kalsada. Parang bantay.
May dumaan na mga bata. May naglalaro. May nagtatawanan.
Walang huminto.
Sa mesa sa loob, malamig na ang pagkain. Natutunaw na ang icing ng cake.
Pinunasan ni Lola Pilar ang mata niya gamit ang laylayan ng bestida.
“Okay lang,” bulong niya. “Baka late lang.”
Alas-singko.
Lumalim na ang anino ng mga bahay. Tahimik na ang paligid.
Isa-isa nang nagsisindi ng ilaw ang mga kapitbahay.
Si Lola Pilar, nakaupo pa rin.
Sa pagkakataong iyon, tumunog ang cellphone niya.
Mabilis niya itong dinampot.
Text.
Ma, sorry po. Di na po kami makakapunta. May biglaang lakad. Happy Birthday po.
Sumunod ang isa pa.
Nay, next time na lang po ha. Pagod ang mga bata.
At ang huli—
Ma, babawi na lang po kami.
Napatulala si Lola Pilar.
Dahan-dahan niyang ibinaba ang cellphone.
Wala nang luha na lumabas. Parang ubos na.
Tumayo siya. Pumasok sa bahay. Tinitigan ang mesa.
Tatlong plato.
Tatlong upuan.
Isa lang ang kakain.
Dahan-dahan niyang sinindihan ang kandila sa cake.
“Happy birthday to me…” mahina niyang kanta, basag ang boses.
Huminga siya. Pipikit na sana.
TOK! TOK! TOK!
Napatalon siya sa gulat.
May kumatok sa gate.
Mabilis siyang lumabas kahit masakit ang tuhod.
“Sino po?” tanong niya.
Isang binata ang nakatayo sa labas. Naka-motor helmet sa kamay. Mukhang pagod, pero maayos ang bihis.
“Magandang hapon po, Nay,” sabi ng binata. “Pasensya na po, dito po ba nakatira si Lola Pilar?”
Nanlaki ang mata ng matanda. “Ako po ’yon.”
Ngumiti ang binata. “Ako po si Arman. Apo niyo po.”
Parang huminto ang mundo.
“A… apo?” nanginginig ang boses ni Lola Pilar.
“Opo,” tumango ang binata. “Anak po ako ni Ben.”
Si Ben. Pangalawang anak niya. Ang anak na huling nakita niya labing-apat na taon na ang nakalipas—noong nag-away sila at hindi na bumalik.
Nanghina ang tuhod ni Lola Pilar. Napaupo siya sa bangko.
“Bakit… bakit ngayon?” tanong niya.
Lumapit si Arman. Inilabas ang maliit na kahon.
“Alam ko pong huli na,” sabi niya. “Pero ngayong taon ko lang po nalaman… na birthday niyo po ngayon.”
Ibinigay niya ang kahon. Isang simpleng relo.
“Pasensya na po kung ngayon lang ako dumating. Hindi po ako pinalaki na galit kayo. Hindi ko lang po alam kung paano lumapit.”
Hindi na napigilan ni Lola Pilar ang luha.
Hinawakan niya ang kamay ng apo niya. Mahigpit.
“Salamat,” paulit-ulit niyang sabi. “Salamat.”
Pumasok sila sa bahay.
Pagkakita ni Arman sa mesa, tumahimik siya.
“Kayo lang po mag-isa?” tanong niya.
Tumango si Lola Pilar.
Umupo si Arman. Hinila ang isang upuan.
“Kung okay lang po, Nay… ako na po ang makikain.”
Ngumiti si Lola Pilar sa gitna ng luha.
“Syempre,” sabi niya. “Ikaw ang pinakahinihintay ko.”
Kinain nila ang malamig na pansit. Hinati ang cake.
Dalawa lang sila.
Pero sa gabing iyon, mas busog ang puso ni Lola Pilar kaysa sa lahat ng nakaraang birthday niya.
Habang nagkukuwentuhan sila, napagtanto niya ang isang bagay:
Minsan, hindi dumarating ang mga inaasahan mo.
Pero may dumarating na mas mahalaga.
At sa araw na iyon, natutunan ni Lola Pilar na hindi nasusukat ang pamilya sa dami ng dumating—kundi sa kung sino ang piniling kumatok.
