“NAGDALA LANG AKO NG ISANG BASKET NG PRUTAS PARA MAGSUO-SOOK, PERO NANG MAKITA NILA ANG PAGKAING DINALA KO… PINALITAN NG INA NG BOYFRIEND KO ANG LAHAT NG ULANI NILA. AT NOONG TUMAYO AKO AT NAGSALITA—NAPATAHIMIK KO ANG BUONG PAMILYA.”
Ako si Jasmine, 20.
Mahirap lang kami.
Ang Mama ko, naglalaba sa kapitbahay.
Si Papa, nagtratrabaho sa construction kapag may project.
Kung minsan, wala kaming makain kundi itlog at asin.
Kaya noong nagyaya si Eli, ang boyfriend ko,
na bumisita ako sa bahay nila para makilala ang pamilya…
kinabahan ako.
Ayoko magmukhang kawawa.
Ayoko mapahiya.
Ayoko maramdaman nila na hindi ako bagay sa anak nila.
Pero wala akong perang pambili ng magandang regalo.
Kaya nag-ipon ako ng kaunting pera,
at bumili ng isang maliit na basket ng prutas sa palengke.
Hindi mahal…
pero galing sa puso.
ANG ARAW NA PINAKATAKOT KO
Pagdating ko sa gate ng bahay nila Eli,
parang nasa ibang mundo ako.
Malaki ang bahay.
Makinis ang kotse.
Ang bakuran? Mas malinis pa sa kwarto ko.
Pagpasok ko,
nakita ko ang ina niya—
matikas, naka-diamond earrings,
at nakangiti nang tipid, parang sapilitang ngiti.
“Ah… ikaw pala si Jasmine.”
Nagmano ako, nahihiya.
“Opo, Ma’am. Pasensya na po kung ito lang—”
Inabot ko ang basket ng prutas.
Sinilip niya.
At parang nakita ko ang pagkurap ng mata niya—
hindi tuwa, kundi paglibak.
ANG SANDALING HINDI KO INASAHAN
Pinaupo nila ako sa mesa.
May niluto si Tita:
lechon belly, buttered shrimp, steak, baked salmon…
mga pagkaing pang-hotel.
Pero nang dumating ako—
bigla siyang nagmadali, nag-ayos, at…
TINABI ANG LAHAT NG PAGKAING MASARAP.
Tinakloban.
Inilagay sa kabinet.
Para bang ayaw niya makita kong masarap ang pagkain nila.
Pinalitan niya ng:
-
ginisang pechay
-
pritong talong
-
at itlog na maalat
Para bang gusto niyang ipakita:
“Ito lang ang bagay sa’yo.”
Tahimik akong nakaupo.
Si Eli napatingin sa akin, nahihiya.
ANG PAGBAGSAG NG TITIKIS NA BULA SA AERE
Umupo si Tita sa harap ko at ngumiti ng malutong.
“Jasmine, pasensya ka na ha?
Wala kaming masyadong handa ngayon.”
Kahit alam mong sandali lang ang nakalipas,
may lechon belly pa ngang umaaso kanina!
Nagpigil ako.
Ngumiti pa rin.
Pero nang marinig ko ang bulungan ng kapatid ni Eli:
“Kuya, siguro hindi sanay ’yan sa steak…
kaya tinago ni Mama.”
Sumagot ang isa:
“Oo, mukha namang hindi nakakakain ng ganyan.”
At ang pinakamasakit?
Natawa ang Tita.
Nagustuhan niya ang biro.
ANG SANDALING TUMAAS ANG TINGIN KO SA SARILI KO
Nakayuko ako.
Halos gusto ko nang umuwi.
Pero naalala ko ang Mama ko—
yung kamay niyang nangingitim sa sabon
pero hindi kailanman napahiya na tawagin akong anak niya.
At doon ako huminga malalim.
Tumayo ako.
Tahimik ang mesa.
Nagulat sila.
At sinabi ko ang linyang hindi ko planado,
pero diretso mula sa puso:
“Tita…
hindi ko alam na nakakahiya po pala ang prutas na galing sa paghihirap ko.”
Tumahimik ang lahat.
Natigil ang pagnguya nila.
Pati ang kutsara nahulog sa plato.
Nagpatuloy ako:
“Pero kung ikinaihiya n’yo ang munting regalo ko…
mas nakakahiya po ang pagtatago ng biyayang meron kayo.”
Napatigil ang lahat.
Pati si Tita—
pumuti ang mukha niya.
At ang pinakamabigat:
“Hindi ako pumunta dito para sukatan n’yo kung gaano ako kayaman.
Pumunta ako kasi mahal ko ang anak ninyo.”
“Kung hindi sapat ’yon…
pasensya na po.
Pero hindi ako magbabago para lang magustuhan n’yo.”
Tahimik ang buong bahay.
ANG KATOTOHANANG LUMABAS
Tumayo si Eli.
Nilapitan ako.
Hinawakan ang balikat ko.
“Mom, tama na.
Kung hindi n’yo kayang irespeto si Jasmine…
ako ang aalis dito, hindi siya.”
Nabigla si Tita.
“Eli?! Hindi mo pwedeng—”
“Pwede, Ma.
Dahil ngayon ko lang nakita ang tunay n’yong ugali.”
At lumingon siya sa akin:
“Jasmine, hindi mo deserve ’to.
Pero salamat… dahil ikaw ang mas may dangal dito.”
At unang beses,
nakita ko si Tita…
nakayuko.
Hindi dahil sa galit—
kundi dahil tinamaan siya sa totoo.
EPILOGO — ANG PAGKAIN NA DI GINAMIT PARA MAGYABANG
Pag-uwi ko,
dala ko pa rin ang bigat sa dibdib ko.
Pero pagdating ko sa bahay,
nasa mesa ang Mama ko,
may pritong daing at lugaw.
Ngumiti siya:
“Anak, masaya ba ang punta mo?”
Umupo ako, yumakap sa kanya.
“Ma… masaya.
Kasi may tahanan pala ako na hindi kailanman magtatago ng biyaya.”
At doon ko narealize:
Hindi sukatan ang kangyamanan ng mesa—
sukatan ang kadalisay ng puso.
