“MAYAMAN ANG ANAK KO PERO WALANG PUSO — KAYA ISANG ARAW, TINURUAN KO SIYA KUNG PAANO MAGING TAO.”
Si Don Ernesto Alvarez ay isang kilalang negosyante sa bansa — may mga kompanya, sasakyan, at bahay sa lahat ng sulok ng siyudad. Ang yaman niya ay hindi na mabilang, pero sa kabila ng lahat, may isa siyang pangamba:
ang anak niyang si Rico, dalawampu’t dalawang taong gulang, pero tila walang direksyon sa buhay.
Si Rico ay lumaki sa layaw. Lahat ng gusto niya, ibinibigay. Kung gusto niya ng bagong cellphone, bukas meron. Kung gusto niya ng kotse, kinabukasan ay nakaparada na sa garahe.
Ngunit sa likod ng karangyaan, unti-unting nawawala ang pagpapakumbaba sa puso ng binata.
Isang gabi, habang sabay silang kumakain, nagsalita si Don Ernesto.
“Anak, mukhang hindi mo na ako nakakausap. Lagi ka na lang busy sa gala at kaibigan.”
Ngumiti si Rico, nakataas ang kilay.
“Dad, enjoy lang ako sa life. Hindi naman ako humihingi ng sobra, di ba? Wala ka namang problema sa pera.”
Tahimik si Don Ernesto. Pinanood lang niyang itinapon ng anak ang kalahati ng ulam sa basurahan.
“Ayoko ng lumamig na pagkain, Dad. Hindi bagay sa akin.”
Walang salitang lumabas kay Don Ernesto, pero sa loob-loob niya, may apoy na nagsimula.
Hindi galit — kundi sakit ng isang ama na nakikitang unti-unting nawawala sa anak ang kababaang-loob at paggalang sa hirap ng buhay.
Kinabukasan, may ipinatawag siya sa anak niya.
“Rico, bukas sumama ka sa akin. May ipapakita ako sa’yo. Pero bawal cellphone, bawal driver, bawal credit card.”
“What? Dad, seryoso ka ba? Paano ‘to, mukha naman akong pulubi n’un!” reklamo ni Rico.
“Tama. Gusto kong maramdaman mo ‘yan.”
Hindi makasagot si Rico. Hindi niya alam na iyon ang magiging pinakamahalagang araw ng kanyang buhay.
Kinabukasan, maaga silang umalis. Nakasuot lang si Don Ernesto ng simpleng t-shirt at lumang pantalon. Si Rico naman ay nakasimangot, suot ang lumang jacket na ipinilit ng ama.
Pagsapit nila sa isang maliit na bayan sa Rizal, tumigil si Don Ernesto sa harap ng isang lumang karinderya.
“Dito tayo kakain,” sabi niya.
“Dad, seryoso ka ba? Ang dumi rito, baka sumakit tiyan ko!” sagot ni Rico.
Ngumiti lang si Don Ernesto at pumasok. Umupo sila sa maalikabok na mesa. Nilapitan sila ng tindera — si Aling Nena, pawisan, halatang pagod.
“Magandang umaga po, sir! Anong order?”
“Dalawang tapsilog lang po,” sagot ng matanda.
Habang kumakain, tiningnan ni Don Ernesto ang anak niyang nag-aalangan hawakan ang tinidor.
“Kumain ka, anak.”
“Dad, parang basura ‘tong ulam—”
Hindi pa siya tapos magsalita, nang biglang lumapit si Aling Nena dala ang isang bata, mga limang taong gulang, marungis pero may ngiti.
“Pasensiya na po, sir,” sabi ng matanda, “anak ko po ito. Nagugutom kasi. Pwede pong tikim lang ng kanin?”
Tahimik ang buong lugar.
Lahat ng tao, napatingin.
Ngunit bago pa makasagot si Rico, inabot ni Don Ernesto ang sarili niyang pinggan at inilagay sa kamay ng bata.
“Ito, sa inyo na. Masarap ‘yan.”
Ngumiti ang bata, kumain agad. Si Aling Nena, halos maiyak sa tuwa.
“Salamat po, sir. ‘Di po namin makakalimutan ‘to.”
Tahimik si Rico. Hindi niya alam kung ano ang sasabihin.
Pagkatapos nilang kumain, naglakad sila palabas ng karinderya.
“Dad, bakit mo binigay ‘yung pagkain mo?” tanong ni Rico.
“Kasi anak, hindi lahat ng gutom, kita sa tiyan. Minsan, may gutom din sa puso — gutom sa kabutihan.”
Tahimik si Rico sa biyahe pauwi.
Pagdating nila sa bahay, hindi na siya nagsalita.
Kinabukasan, nagulat si Don Ernesto nang makita siyang nasa kusina — nagluluto.
“Anak, anong ginagawa mo?”
“Magdadala ako ng pagkain sa karinderya ni Aling Nena. Sabi mo nga, Dad, may gutom sa mundo na hindi pera ang makakabusog.”
Ngumiti si Don Ernesto.
Hindi niya akalaing maririnig niya iyon sa anak niya — ang anak na dati’y walang alam kundi ang humingi.
Lumipas ang mga buwan, nagbago si Rico. Hindi na siya maluho. Natuto siyang magtrabaho sa kumpanya ng ama bilang simpleng empleyado.
Tuwing gabi, nag-aabot siya ng pagkain sa mga street children.
At minsan, kapag nakikita niya ang bata sa karinderya, palagi niyang binibiro:
“Uy, partner! Kumain ka ha, wag ka gaya sa’kin dati — puro tapon lang ng pagkain!”
Ngayon, si Don Ernesto ay madalas sabihin sa mga kaibigan:
“Hindi ko kailangang ipasa sa anak ko ang yaman ko — ipinasok ko sa puso niya ang halaga ng pagiging tao.”
At sa araw ng kanyang pagtanda, isang gabi habang nakaupo sila sa veranda, sinabi ni Rico sa kanyang ama:
“Dad, salamat ha. Kung hindi mo ako pinatikim ng gutom, hindi ko mararanasan ang sarap ng kabutihan.”
Ngumiti si Don Ernesto, tumingin sa langit, at marahang nagsabi:
“Ngayon lang ako tunay na yumaman, anak. Hindi dahil sa pera — kundi dahil may anak akong may puso.”
