“MAG-ASAWANG PULUBI, DUMALO SA KASAL NG ANAK NILANG MATAGAL NANG NAGPAKILALA BILANG UPLAND MANAGER — PERO ANG SUMUNOD NA NANGYARI, NAGPAIYAK SA LAHAT NG NASA LOOB NG SIMBAHAN.”
Sa gilid ng Quiapo, araw-araw makikita si Mang Ben at ang asawa niyang si Aling Liza, mag-asawang pulubi na matagal nang magkatuwang sa hirap.
Sa ilalim ng tulay sila natutulog, may kartong higaan, at sa bawat umaga, parehong panalangin ang binubulong nila:
“Panginoon, sana po, ligtas si Junjun.”
Si Junjun, ang nag-iisa nilang anak, ay lumuwas sa Maynila sampung taon na ang nakalipas.
Nang umalis ito, sinabi lang,
“Tay, ‘Nay, magtatrabaho po ako.
Babalik ako kapag may maipagmamalaki na kayo.”
Mula noon, wala na silang narinig sa kanya.
Ni sulat, ni tawag, ni balita — wala.
Pero bawat gabi, si Aling Liza ay laging nagtitira ng pagkain sa gilid ng bangketa, parang naghihintay ng anak na baka biglang umuwi.
ANG IMBITASYON NA HINDI INASAHAN
Isang araw, habang namamalimos si Mang Ben sa labas ng simbahan, may lumapit na lalaki — malinis, naka-amerikana, may hawak na sobre.
“Kayo po ba si Ben at Liza Santiago?”
“Opo… bakit ho?”
Ngumiti ang lalaki, iniabot ang sobre.
“Imbitasyon po ito.
Para sa kasal ni Engineer Jun Santiago.”
Nanlaki ang mga mata ni Aling Liza.
“Si… si Junjun namin?”
“Opo. Siya po ang nagpapadala nito.
Sinabi niyang gusto niyang naroon kayo.”
Naluha si Aling Liza.
Pagkatapos ng sampung taon, narinig niyang muli ang pangalan ng anak niya —
at sa pagkakataong iyon, hindi bilang batang gutom, kundi bilang Engineer.
ANG ARAW NG KASAL
Dumating ang araw ng kasal.
Nagsuot sila ng pinakahusay nilang damit — lumang barong na bigay ng isang madre, at bestida na may gisi sa laylayan.
Habang naglalakad papasok sa simbahan, pinagtitinginan sila ng mga bisita.
May mga nagbulungan:
“Sino ‘yung mga ‘yon?”
“Baka namamasko lang.”
Ngunit hindi nila alintana.
Ang mahalaga, makikita nilang muli ang anak nila.
Pagpasok sa simbahan, nakita nila sa altar ang isang binata — matikas, gwapo, nakabarong — at isang babaeng elegante.
Ngunit nang magtagpo ang mga mata nila, tila huminto ang mundo.
Si Junjun iyon.
Ngunit sa halip na ngiti, kabiglaanan at takot ang nakita nila sa kanyang mukha.
ANG TAHIMIK NA PAGKILALA
Habang naglalakad si Aling Liza papunta sa likod, tinapik niya ang braso ni Junjun nang palihim.
“Anak…” mahinang bulong niya.
Ngunit hindi siya nilingon ni Junjun.
Para bang wala siyang naririnig.
Nilingon siya ng ilang bisita — at ang ilan ay sumimangot.
“Bakit may mga pulubi rito?”
“Tanggalin niyo nga sila sa loob, nakakahiya sa pamilya ng babae.”
Bago pa sila mapaalis, may tumayo — ang mismong nobya.
“Sandali lang po. Sino sila?”
Tahimik si Aling Liza, nanginginig.
“Kami po… ang mga magulang ni Junjun.”
Tahimik ang buong simbahan.
Ang ina ng nobya ay napatingin kay Junjun,
“Jun? Totoo ba ‘yan?”
Hindi agad sumagot si Junjun.
Hanggang sa unti-unti siyang lumapit, lumuhod sa harap ng kanyang mga magulang, at humagulgol.
“Tay… Nay… patawarin niyo po ako.”
ANG MGA LUHA NG PAGPAPATAWAD
Lahat ng bisita, natulala.
Ang mga camera, tahimik.
Ang simbahan, punô ng hikbi.
“Nahihiya po ako noon,” umiiyak si Junjun.
“Ayaw kong malaman ng mga tao na pulubi kayo.
Gusto ko munang magtagumpay bago ko kayo harapin…
pero habang tumatagal, lalo akong natakot.
Hanggang sa nakalimutan kong ang pinagmulan ko — kayo pala.”
Lumapit si Mang Ben, niluhuran ang anak, sabay yakap.
“Anak, hindi mo kailangang humingi ng tawad.
Ang gusto lang naming makita — na buhay ka, at masaya.”
Lahat ng tao sa simbahan ay napaiyak.
Pati ang pamilya ng nobya, nilapitan sila at niyakap si Aling Liza.
“Tita, simula ngayon, pamilya na rin namin kayo.”
ANG SIMULA NG BAGONG BUHAY
Pagkatapos ng kasal, inanyayahan ni Junjun ang kanyang mga magulang na tumira sa bahay niya.
Hindi na sila kailangang mamalimos.
Si Aling Liza, araw-araw nagluluto ng paborito niyang sinigang para sa mag-asawang bagong kasal.
At sa bawat hapunan, laging sinasabi ni Mang Ben:
“Hindi kayamanan ang sukatan ng ama’t ina.
Kasi kahit isang pirasong kanin lang ang kainin namin,
basta kasama ka, anak — busog na kami.”
Ngumiti si Junjun, habang pinagmamasdan ang magulang niya.
At doon niya napagtanto,
na ang tunay na hiya ay hindi ang maging mahirap,
kundi ang makalimot kung sino ang unang nagturo sa’yo kung paano magmahal.
EPILOGO
Makalipas ang ilang taon, sa tuwing may dumarating na bagong engineer sa kompanya ni Junjun, lagi niyang sinasabi:
“Huwag mong ikahiya kung saan ka galing.
Dahil minsan, ang pinakamaduming kamay ang siyang nagtayo ng pinakamatibay mong pundasyon.”
At sa bahay nila, may nakasabit na lumang larawan —
isang mag-asawang pulubi, hawak-hawak ang batang si Junjun, nakangiti.
Sa ilalim ng larawan, may nakasulat:
“Ang kahirapan ay pansamantala.
Pero ang pagmamahal ng magulang — habangbuhay.”
