LABINDALAWANG TAON KO SIYANG PINATAWAD SA PANDARAYA—PERO ISANG LINYA LANG ANG NAGPALUHUD SA KANYA SA HARAP KO.
Labindalawang taon.
Labindalawang taong alam ko na may ibang babae ang asawa ko.
Ako si Helena, 43.
Housewife. Tahimik. Hindi nag-aaway.
Pero hindi rin tanga.
Araw-araw, nakikita ko ang ebidensya:
lipstick sa kwelyo, late-night messages, pabango ng ibang babae sa kwarto namin.
Pero hindi ako sumigaw.
Hindi ako nagwala.
Hindi ko siya iniwan.
Hindi dahil mahina ako—
kundi dahil may anak kami.
At dahil umaasa akong magbabago pa siya.
Araw-araw, iniipon ko ang sakit sa loob ng dibdib ko…
hanggang araw na bumagsak ang mundo niya
—at ako lang ang nandoon.
ANG ARAW NA GUMUHO ANG LALAKING PALAGING MALAKAS
Isang gabi, habang kumakain kami, bigla siyang nangisay.
Hawak ang dibdib.
Tum przew trembling.
Bumagsak sa sahig na parang napuputol ang hininga.
Dinala ko siya sa ospital.
Heart failure.
Critical.
Sa ER, naroon ang babae niya—oo, kilala ko siya.
Nakapula, umiiyak, pero hindi makalapit dahil asawa pa rin ako.
Ako ang pinapirma.
Ako ang tinawag.
Ako ang pinaupo sa tabi niya.
At siya?
Nakahiga sa hospital bed, maputla, halos walang boses.
Parang tao na natira na lang ang hininga pero wala na ang yabang.
Nang magising siya, ako ang unang nakita niya.
ANG PAGTATAPOS NG KATAHIMIKAN KO
Huminga siya nang mahina.
“Helena… tulungan mo ako…
ayoko pang mamatay.”
Tinitigan ko siya.
Hindi galit, hindi sigaw.
Kundi isang katahimikan na mas mabigat pa sa sampal.
Lumapit ako sa tenga niya.
Mahina, pero malinaw.
“Wala kang dapat katakutan…
pinatawad na kita — labindalawang taon na ang nakalipas.”
Parang binuhusan ng yelo ang mukha niya.
Namutla.
Nanginig ang bibig.
“A… alam mo?”
Tumango ako.
“Araw-araw.”
“Lahat ng text.”
“Lahat ng lakad mo.”
“Lahat ng babaeng dumaan sa’yo.”
Napaluha siya.
Pero hindi pa doon natapos.
ANG LINYANG NAGPAGUHO SA KANYANG PAGMAMATAAS
Lumapit ako ulit.
Hinawakan ko ang kamay niyang malamig.
“Pinili kong manatili hindi dahil mahal mo ako,”
“kundi dahil may pamilya tayo.”
Umiiyak na siya ngayon.
Pero ang susunod kong salita—
iyon ang nagpatigil sa puso niya saglit.
“Pero ngayong halos mamatay ka na…”
“Ngayon lang kita tatanungin.”
Huminto siya sa paghinga para makinig.
“Sino ang gusto mong tumabi sa’yo—ako, o siya?”
Parang kidlat.
Nawala ang kulay sa mukha niya.
Napalunok siya.
Nakita kong kumislot ang puso sa monitor.
Nagkatinginan kami—
ang lalaking niloko ako ng isang dosenang taon,
at ang babaeng hindi niya iniwan.
Sa pintuan ng ICU, nakatayo ang babae niya, umiiyak.
Pero hindi makalapit.
Siya ang tumawag, nanginginig:
“Helena… ikaw.”
Hindi ko alam kung awa ba iyon, o huli niyang pagsuko.
Pero iyon ang unang beses sa labindalawang taon
na narinig ko ang boses niyang walang yabang.
ANG PAGBANGON NA HINDI NA PARA SA KANYA
Nakaligtas siya.
Pero hindi na ako bumalik sa dati.
Paglabas niya ng ospital, ako na ang nagpaalam.
Tahimik.
Walang eksena.
“Pwede mo siyang puntahan.”
“Wala na akong hinahanap na sagot.”
“Tapos na ako magtiis.”
At sa unang pagkakataon…
siya ang naghabol.
“Helena, please…
ako naman ngayon…
ako naman ang magmamakaawa.”
Ngumiti ako, malungkot pero malaya.
“Huli na.”
Tumalikod ako dala ang maliit na bag, hindi ang labindalawang taon ng sakit.
Sa wakas…
ako na ang pumili — at hindi siya.
