“ISANG MAYAMAN NA AMA ANG NAGTURUAN NG LEKSYON ANG SARILING ANAK NA PALAGING MINAMALIIT ANG MAHIHIRAP — AT ANG GINAWA NIYA, HINDI KAILANMAN MAKAKALIMUTAN NG BUONG BAYAN.”
Si Lucas Villaverde, 22 anyos, ay anak ng kilalang bilyonaryo sa bansa — si Don Ernesto Villaverde, may-ari ng maraming kumpanya, hotel, at negosyo sa lungsod.
Lahat ng gusto ni Lucas, nakukuha niya agad — bagong kotse, mamahaling relo, pati mga kaibigan na laging handang umikot sa kanya dahil sa kanyang yaman.
Pero sa likod ng marangyang ngiti, may ugali siyang ikinahihiya ng ama niya.
ANG ANAK NA WALANG PUSO
Araw-araw, dumadaan si Lucas sa labas ng opisina ng kanilang kumpanya, kung saan laging nakaupo si Mang Ben, isang matandang janitor.
Isang umaga, habang nagmamadali si Lucas sakay ng kanyang sports car, aksidenteng natapunan ni Mang Ben ng tubig ang gulong ng sasakyan.
Lumabas si Lucas, galit na galit.
“Ano ba ‘yan?! Hindi ka ba marunong magtrabaho, matanda?! Alam mo ba kung magkano kotse ko?!”
“Pasensya na, Sir… hindi ko sinasadya.”
“Pasensya? Ang pasensya, walang bayad! Pero ang pagkakamali mo, baka may katumbas!”
Tumahimik si Mang Ben, yumuko, at tinanggap ang sigaw.
Nasa gilid si Don Ernesto, pinapanood ang lahat, tahimik.
Sa puso niya, alam niyang oras na para turuan ang anak ng leksyon ng buhay na hindi matututunan sa eskwelahan.
ANG LIHIM NA PAGSUBOK NG AMA
Kinagabihan, pinatawag ni Don Ernesto ang anak.
“Lucas,” sabi niya, “gusto kong bigyan kita ng trabaho. Hindi bilang boss — bilang empleyado.”
“Ha? Pa, biro ‘yan, ‘di ba? Ako? Magtrabaho?”
“Oo. Gusto kong malaman mo kung paano nabubuhay ‘yung mga taong tinatawanan mo.”
Napailing si Lucas.
“Come on, Dad. I’m not like them.”
“Tama ka. Hindi ka nga tulad nila — dahil hindi mo alam kung paano magpakatao.”
At bago pa siya makasagot, ibinigay ng ama ang susi ng isang maliit na bahay at envelope.
“Simula bukas, titira ka ro’n. Magtrabaho ka bilang janitor sa isa sa mga kumpanya ko. Hindi mo puwedeng sabihin kung sino ka. Kapag tumagal ka nang tatlong buwan, ibabalik ko lahat ng pribilehiyo mo.”
ANG BUHAY NA HINDI NIYA INASAHAN
Kinabukasan, nagsimula ang bagong buhay ni Lucas.
Nagsuot siya ng uniporme ng janitor, may name tag na “LUKE.”
Walang nakakaalam na siya ang anak ng may-ari ng gusali.
Ang dating binabati at kinikilala, ngayon ay binabalewala.
Ang mga dating yumuyuko sa kanya, ngayon ay nag-uutos.
Sa unang linggo, galit siya sa lahat.
Mainit, mabigat ang trabaho, at walang respeto ang mga tao.
Pero habang lumilipas ang araw, nakita niya ang mga mukha ng mga taong matagal na niyang hinusgahan.
Si Mang Ben — laging pagod, pero laging may ngiti.
Si Aling Nena — laging gutom, pero laging nagbibigay ng baon sa iba.
At sa gitna ng lahat ng iyon, unti-unti niyang naramdaman ang tunay na halaga ng marangal na trabaho.
ANG PAGBABAGO
Isang hapon, habang naglilinis siya ng sahig, nakita niyang pumasok ang anak ng isang mayamang kliyente.
Tinapunan siya ng maruming tingin.
“Kuya, janitor ka pala? Dapat sa’yo, sa labas na lang.”
Hindi siya sumagot.
Pero sa loob-loob niya, nasaktan siya — dahil ngayon lang niya naramdaman kung paano masaktan ng salitang madalas niyang sabihin dati.
Pag-uwi niya sa maliit na bahay, nakita niya sa mesa ang sulat ng ama:
“Anak, kamusta ka? Huwag mong kalimutan: ang ginto, bago maging makintab, kailangang dumaan sa apoy.”
At doon siya napaiyak sa unang pagkakataon.
Hindi dahil sa hirap, kundi dahil sa pagkagising ng puso.
ANG ARAW NG PAGBABALIK
Pagkalipas ng tatlong buwan, pinatawag siya ng ama.
Tahimik siyang pumasok sa mansyon, suot pa rin ang lumang uniporme.
“So, anak,” sabi ng ama, “ano ang natutunan mo?”
Ngumiti si Lucas, puno ng luha.
“Pa, dati po, akala ko, ako ang pinakamataas. Pero ngayon ko lang nalaman — mas mataas pala ‘yung mga taong marunong yumuko.”
Tahimik si Don Ernesto, nakangiti.
“At ano ang plano mo ngayon?”
“Gusto kong magtrabaho pa rin, Pa. Pero ngayon, hindi bilang anak ng mayaman — kundi bilang tao na marunong magmahal at gumalang sa lahat.”
ANG HINDI MAKAKALIMUTANG LEKSYON
Kinabukasan, sa general assembly ng kumpanya, tumayo si Lucas sa harap ng lahat — mga empleyado, manager, at janitor.
Tumingin siya sa kanila at sinabi:
“Noong araw, tinitingnan ko kayo mula sa itaas. Pero ngayon, gusto kong humingi ng tawad — kasi sa likod ng bawat maruming kamay, may puso na malinis.
Ang mga taong tinawag kong ‘mababa’ noon, sila pala ang nagturo sa akin kung ano ang ibig sabihin ng dangal.”
At doon, pumalakpak ang lahat — lalo na si Mang Ben, na ngayon ay nakangiti nang may luha sa mata.
Lumapit si Lucas at niyakap siya.
“Mang Ben, salamat po. Kayo ang nagturo sa akin kung paano maging tao.”
EPILOGO
Pagkaraan ng ilang buwan, si Lucas ay naging operations manager ng kumpanya ng kanyang ama.
Ngunit hindi na siya ang dati.
Wala na ang kayabangan, wala na ang pagmamataas.
Bago mag-umpisa ang araw, lagi siyang bumibisita sa janitor’s area, kumakain kasama nila, at nagsasabi ng:
“Salamat, kayo ang dahilan kung bakit gumagalaw ang kompanya namin.”
At sa harap ng pinto ng opisina, may nakasulat na bagong motto:
“Ang tunay na kayamanan — ay respeto sa mga taong binubuhay ang mundo sa pawis.”
