“ISANG MATANDANG LALAKI ANG LAGING NAKAUPO SA TABI NG KALSADA NA MAY DALANG LARUAN NA SIRA — PERO NANG MALAMAN NG MGA TAO KUNG BAKIT, LAHAT SILA’Y NAIYAK.”
Bawat hapon, sa gilid ng kalsada sa harap ng lumang paaralan,
may isang matandang lalaki na palaging nakaupo sa bangko —
nakaputing kamisa, may dalang lumang laruan na kotse,
at nakatingin lang sa mga batang naglalaro.
Tahimik lang siya ro’n, minsan ngumingiti,
minsan tila may iniisip na malayo.
“Si Lolo Ben ‘yan, baliw daw sabi nila,” bulong ng isang bata.
“Araw-araw nandito, bitbit ‘yang laruan. Baka may inaantay.”
At oo, may inaantay nga siya.
Hindi pera. Hindi tulong.
Kundi isang batang matagal nang hindi umuuwi.
ANG LARUAN NG PAGKASULONG
Si Lolo Ben ay dating karpintero.
May isa siyang anak — si Jun,
isang batang mahilig sa laruan at mahilig magpatulong sa tatay niya sa paggawa ng kahoy na kotse.
“Tay, paglaki ko, bibigyan kita ng totoong kotse, ha?”
“Naku, ‘wag mo nang isipin ‘yon. Gusto ko lang makita kang masaya.”
Isang araw, bago pumasok si Jun sa eskwela,
iniwan niya sa mesa ang maliit na laruan nilang gawa sa kahoy.
“Tay, ‘wag n’yong itapon ‘to ha. Paborito ko ‘yan.”
Ngumiti si Ben.
“Sige, anak. Dito lang ‘yan, hihintayin ka ni Tatay.”
Ngunit hapon na, hindi na umuwi si Jun.
ANG ARAW NG TRAGEDYA
Habang nag-aabang si Ben sa labas ng bahay,
dumating ang mga tao na may dalang balita.
Isang truck daw ang nabangga sa eskwelahan.
Kasama sa mga nadamay… si Jun.
Ang buong mundo ni Ben, gumuho.
Wala siyang maisip kundi ang huling ngiti ng anak.
Ang laruan, naiwan sa mesa,
basag ang gulong pero buo pa ang alaala.
Mula noon, araw-araw siyang pumupunta sa paaralan.
Hindi dahil sa pag-asa na buhay pa ang anak —
kundi dahil gusto niyang patuloy na magbantay sa lugar kung saan huling nakita ang ngiti ng kanyang mundo.
ANG MGA TAONG WALANG NAKAKAINTINDI
Lumipas ang mga taon.
Tumanda na si Ben.
Lahat ng batang lumaki sa baryo, sanay nang makita siya ro’n.
“Lolo Ben, bakit po kayo lagi nandito?” tanong ng isang batang babae minsan.
Ngumiti siya, marahan.
“Kasi anak, dito huling tumakbo ang pinakamamahal kong anak.
Kapag dumadaan ang mga batang kagaya n’yo,
para kong nakikita siyang buhay ulit.”
Ngumiti ang bata, pero ang mga matatanda,
madalas pa ring natatawa o nagbubulong:
“Hay, si Lolo Ben. Di pa rin maka-move on.”
“Ang tagal na nu’n. Nasiraan na talaga ng bait.”
Ngunit ang hindi nila alam —
may mga sugat sa puso na hindi na talaga naghihilom,
at may pagmamahal na kahit kamatayan, hindi kayang burahin.
ANG UMAGANG MAY KAKAIBANG BISITA
Isang araw, habang nagwawalis si Lolo Ben sa tapat ng paaralan,
may humintong sasakyan — isang puting kotse.
Lumabas ang isang lalaking nakaitim, may dalang mga bulaklak.
“Lolo, kayo po ba si Ben de la Cruz?”
“Oo… bakit, iho?”
“Ako po si Dr. Santiago. Isa po akong dating estudyante rito.
Lagi ko po kayong nakikita noong bata ako.
Naalala ko pong sabi n’yo dati, ‘wag kalimutan ang mga laruan natin, kasi doon tayo unang natutong magmahal.’”
Napangiti si Lolo Ben.
“Naku, natatandaan mo pa ‘yun?”
“Opo. Kaya po ako naging doctor — dahil sa inyo.”
Tahimik.
Tumingin si Lolo Ben sa laruan niyang basag, sabay sabi:
“Salamat, anak. Ang sarap marinig na may na-inspire pa pala si Tatay.”
ANG HULING GABI NI LOLO BEN
Kinabukasan, hindi na siya nakita ng mga bata.
Inisip ng mga tao, baka umuwi na sa probinsya.
Hanggang sa isang linggo ang lumipas,
may nakakita sa kanya sa lumang bangko,
nakaupo, nakangiti —
at mahigpit na hawak ang laruang kahoy.
Sa tabi niya, may maliit na sulat:
“Anak, salamat at dumalaw ka ulit.
Nakuha ko na ‘yung kotse mo.
Ngayon, pwede na kitang sundan sa biyahe mo.”
Umiiyak ang mga tao.
Ang batang minsang nagtanong sa kanya noon,
ang ngayon ay naglagay ng karatula sa lugar kung saan siya laging nakaupo:
“Lolo Ben’s Bench — Dito naghintay ang isang ama hanggang sa huling hininga.”
EPILOGO
Lumipas ang panahon.
Ang mga batang dati’y naglalaro lang sa tabi ni Lolo Ben,
ngayon ay mga magulang na.
At tuwing dadaan sila ro’n,
tinuturuan nila ang mga anak nila na magdasal at magbigay bulaklak sa bangko ni Lolo.
“Bakit po, Mama?”
“Kasi anak, minsan may mga taong nagmamahal nang tahimik,
pero ang pagmamahal nila, siya palang dahilan kung bakit mas mabuti pa rin ang mundo.”
