HINABOL NG PULUBI ANG KOTSE PARA ISAULI ANG NAHULOG NA BAG NA MAY PERA, AT NAPALUHA ANG MAY-ARI DAHIL ITO PALA ANG HULING PERA NILA PARA SA OPERASYON NG KANILANG ANAK
Hindi ko napansin agad na may nahulog.
Pagliko ko sa kanto, nakabukas ang bintana ng kotse, nagmamadali ang isip ko, punô ng tanong kung paano ko hahatiin ang kulang na halaga para sa operasyon ng anak ko. Ang bag na nasa tabi ng upuan—lumang bag na pinaglagyan ko ng lahat ng naipon naming pera—ay dumulas, tahimik na nahulog sa kalsada, parang lihim na ayaw magpaalam.
Sa likod ko, may isang sigaw.
Mahina sa una. Parang hinihingi ng hangin.
Tapos mas malakas. May tunog ng yabag—hindi regular, hindi sigurado—parang paa na sanay sa alikabok, hindi sa aspalto.
“HOY! MA’AM! SANDALI!”
Hindi ako tumigil. Hindi dahil ayaw ko—kundi dahil hindi ko narinig. Ang utak ko ay nasa ospital na, nasa puting ilaw ng operating room, nasa mukha ng anak kong pilit na ngumingiti kahit masakit na ang dibdib niya. Bawat segundo, pakiramdam ko’y may humihila sa oras palayo sa amin.
Sa side mirror, saglit kong nakita ang isang pigura.
Payat. Gusgusin. May hawak na bag.
Hinabol niya ang kotse.
Isang pulubi.
Nakita ko ang kamay niyang umaabot, nanginginig sa pagod, humahabol sa bilis na hindi kayang tapatan ng paa ang gulong. May sugat ang tuhod niya, may alikabok ang mukha, at may desperasyon ang sigaw—hindi ang desperasyon ng gutom, kundi ng responsibilidad.
Hindi ko pa rin alam iyon noon.
Pagpreno ko sa stoplight, saka ko lang napansin ang bakanteng upuan sa tabi ko. Wala ang bag. Wala ang bigat na kanina lang ay nakapatong sa hita ko.
Nanlamig ang mga kamay ko.
Hindi… hindi maaari.
Bumalik sa isip ko ang laman ng bag—ang sobre ng pera, pinaghalo-halong maliliit at malalaking bill, ipon ng ilang taon, benta ng mga gamit, utang na may kapalit na hiya, tulong ng mga kaibigan na nagbigay kahit sila’y kapos din. Iyon ang huli naming pera. Iyon ang tanging tiket ng anak ko papasok sa operating room.
At sa salamin, muli kong nakita ang pigura.
Mas malapit na ngayon.
Humihingal. Nangingitim ang labi. Ngunit mahigpit ang hawak sa bag.
Huminto ang ilaw. Umandar ang mga sasakyan. Ako’y nanatiling nakapreno, nanginginig ang paa, nababalot ng takot at pag-asa na parang dalawang kamay na sabay humihila sa dibdib ko.
Bumukas ang pinto ng kotse.
“MA’AM,” hingal niyang sabi, inilalapit ang bag. “NAHULOG PO ‘YAN.”
Hindi ko agad nakuha. Parang natulala ako sa itsura niya—sa dumi sa kuko, sa punit na tsinelas, sa damit na ilang ulit nang tinahi. Isang pulubi. Isang taong sanay na pagdudahan. Isang taong karaniwang iiwasan.
Pero ang mga mata niya—doon ako napako.
Malinaw. Diretso. Walang bahid ng pagnanasa.
“Kunin n’yo po,” dagdag niya, pilit na humihinga. “Hindi po akin ‘yan.”
Kinuha ko ang bag. Binuksan ko agad. Nandoon pa ang sobre. Nandoon pa ang lahat.
At doon pumutok ang luha ko.
Hindi ko napigilan. Hindi ko naisip kung may nakakakita. Umiyak ako na parang bata, parang taong matagal nang nagpipigil at ngayon lang pinayagang bumigay.
“Salamat,” pabulong kong sabi. “Salamat… salamat po.”
Tumingin siya sa akin, parang nag-aalala na baka may nagawa siyang mali.
“Ayos lang po ba kayo?” tanong niya.
Pinilit kong huminga. “Ang bag na ‘to,” sabi ko, hawak ang dibdib, “ito na po ang huli naming pera. Para sa operasyon ng anak ko.”
Nagbago ang itsura niya. Parang may humawak sa puso niya mula sa loob.
“Anak?” ulit niya, marahan.
“Oo,” sagot ko. “Bata pa. Kailangan operahan ngayon.”
Tahimik siyang tumango. Wala siyang sinabi. Pero may dumaan sa mukha niya—isang aninong parang pamilyar sa sakit. Parang alaala na matagal nang sugat pero hindi kailanman tuluyang naghihilom.
“Salamat po,” ulit ko, mas mahigpit. “Hindi ko alam kung paano ako babawi.”
Ngumiti siya. Maliit lang. Halos hindi makita.
“Huwag na po,” sabi niya. “Kung para sa anak… sapat na po ‘yon.”
May bumusina sa likod. Bumilis ang oras. Alam kong kailangan ko nang umalis.
“Pangalan n’yo po?” tanong ko, ayokong matapos na lang ang sandaling iyon na parang panaginip.
“Rogelio po,” sagot niya. “Pero ‘Boy’ na lang ang tawag nila.”
“Ingat po kayo, Boy,” sabi ko. “At… maraming salamat.”
Tumango siya, umatras, at muling nilamon ng ingay ng kalsada.
Habang umaandar ang kotse, hindi pa rin tumitigil ang luha ko. Pero sa bawat patak, may kasamang liwanag—isang paalala na kahit sa gitna ng takot at kakulangan, may mga taong pipiliin pa rin ang tama.
Sa ospital, hawak ko ang kamay ng anak ko habang inaayos siya ng mga nurse. Maputla ang mukha niya, pero nang makita niya ako, ngumiti siya.
“Ma,” mahina niyang sabi. “Okay ka lang?”
“Okay lang, anak,” sagot ko, pilit na matatag. “Lalaban tayo.”
Habang itinutulak siya papasok, naalala ko ang mga mata ni Boy. Ang paraan ng paghabol niya sa kotse—hindi para sa sarili, kundi para sa isang bagay na alam niyang hindi kanya.
Lumipas ang oras na parang taon. Nang lumabas ang doktor, pagod pero may ngiti.
“Successful ang operasyon,” sabi niya.
Napaupo ako. Napasandal sa pader. Umiyak ulit—ngayon, luha ng pasasalamat.
Makalipas ang ilang araw, bumalik ako sa kalsadang iyon.
Hindi ko alam kung bakit—siguro dahil may utang ang puso na gustong bayaran. May dala akong supot ng pagkain, tubig, at isang sobre. Hindi malaking halaga—hindi ko kaya—pero sapat para magpaalala na ang kabutihan ay may balik.
Nakita ko siya sa ilalim ng tulay, nakaupo, may hawak na karton.
“Boy,” tawag ko.
Tumingin siya, nagulat, tapos ngumiti nang makilala ako.
“Kumusta po ang anak n’yo?” una niyang tanong.
“Magaling na,” sagot ko. “Dahil sa’yo.”
Inabot ko ang supot at ang sobre. Umiling siya agad.
“Hindi po kailangan—”
“Kailangan,” putol ko, marahan. “Hindi bilang bayad. Kundi bilang pasasalamat.”
Tahimik siyang tumanggap. Hindi niya binuksan. Parang may respeto sa laman—sa intensyon.
“Salamat po,” sabi niya. “Sana lumaki siyang mabuti.”
Ngumiti ako. “Dahil sa’yo, may pagkakataon siya.”
Habang umaalis ako, naramdaman kong may isang siklo ang nagsara—at may isa pang nagbukas. Hindi lahat ng bayani ay may kapa. Minsan, may punit na tsinelas lang at pusong buo.
At sa araw na iyon, mas naniwala ako:
ang yaman ay nauubos—ang kabutihan, hindi.
