“GALIT ANG HIPAG KO AT HINDI NIYA AKO NIRERESPETO — PERO NOONG GABI NA TINAWAG NIYA AKO SA ISANG PANGALANG WALANG NAKAPAG-ISIP NA GAGAMITIN NIYA, LAHAT NG NASA BAHAY NATAHIMIK.”
Ako si Anna, 29 taong gulang.
Isang simpleng babae, walang asawa, at nakatira pa rin sa bahay ng mga magulang ko kasama ang kuya kong si Eric at ang asawa niya — si Lara.
Noong una, masaya ako nang ikinasal sila.
Mabait si Lara, magalang, at palangiti.
Pero habang tumatagal, nag-iba siya.
Naging malamig, mataray, at tila ba wala akong karapatan sa sarili kong bahay.
ANG ARAW NA NAGBAGO ANG TINGIN NIYA SA AKIN
Isang umaga, habang nagluluto ako ng almusal, narinig kong nagsasalita siya sa telepono.
“Hindi ko talaga maintindihan kung bakit nandito pa rin ‘yung hipag ko.
Wala naman siyang trabaho, puro tambay lang.”
Nalaglag ang sandok ko.
Hindi niya alam na naririnig ko siya.
Tahimik lang akong pumasok sa kuwarto at umiiyak.
Hindi dahil sa insulto, kundi dahil totoo — nawalan ako ng trabaho dalawang buwan na.
Simula noon, tuwing makikita niya ako, nakakunot na ang noo niya.
“Anna, baka pwedeng maglinis ka naman minsan. Hindi naman kami hotel.”
“Pasensya na, Ate Lara. Magagawa ko po ‘yan.”
Lagi kong ginagawang mahinahon ang sagot ko,
kahit gusto ko nang sumigaw sa sakit.
ANG GABING UMUWI SI KUYA NANG LASING
Isang gabi, si Kuya Eric, umuwi na lasing.
Pagkapasok niya, nag-away sila ni Lara sa sala.
Tahimik akong nakikinig sa kwarto.
“Bakit hindi mo ako sinundo?”
“Eric, hindi ako yaya! May trabaho rin ako!”
“Bakit parang galit ka na sa lahat? Kahit kay Anna, sinasungitan mo!”
“Kasi ikaw, palaging pinagtatanggol ‘yang kapatid mo! Akala mo siya santo!”
Tumahimik si Kuya.
Pagkatapos, narinig kong may tinapon si Lara — baso, nabasag.
Tumakbo ako palabas.
“Ate Lara! Tama na po!”
Lumapit ako, hinawakan ko ang kamay niyang nanginginig.
Ngunit sa halip na sumigaw, umupo siya at biglang umiyak.
“Anna… pagod na ako.”
ANG LIHIM NA HINDI KO ALAM
Kinabukasan, tahimik siya.
Hindi kumain, hindi nagsalita.
Naisip ko, baka may problema siya sa trabaho, kaya nagluto ako ng paborito niyang ulam — adobo at sinigang.
“Ate, kumain po muna kayo. Baka mabigat ‘yung pakiramdam niyo.”
Tumingin siya sa akin, parang nagulat.
Ngumiti nang mahina.
“Salamat, Anna.”
Kinagabihan, habang nag-aayos ako ng labahin,
lumapit siya sa akin.
Tahimik.
Tapos, bigla niyang sinabi:
“Anna, gusto kong humingi ng tawad.
Lagi kitang sinisigawan, minamaliit, at ginagawang kalaban.
Pero alam mo ba kung bakit?”
Tumingin ako sa kanya, hindi makasagot.
“Kasi naiinggit ako sa’yo.”
Natawa ako, hindi makapaniwala.
“Ate… anong maiinggitan mo sa’kin? Wala naman akong trabaho, ni boyfriend nga wala.”
Ngumiti siya, huminga nang malalim.
“Pero may isang bagay ka na wala ako — kapayapaan.
Laging gulo sa isip ko, laging takot mawalan ng kontrol.
Pero ikaw… kahit anong gawin ko, nananatili kang mabait.
Parang si Mama.”
Napatingin ako sa kanya.
Tahimik ako ng ilang segundo.
“Parang si Mama.”
Ang salitang iyon, tumagos sa puso ko.
Kasi matagal nang patay si Mama — at walang sinuman ang tumatawag sa akin ng gano’n.
ANG SALITANG NAGPAIYAK SA LAHAT
Kinabukasan, sabay kaming naghanda ng almusal.
Si Kuya, tulog pa.
Habang nagluluto ako ng itlog, bigla niyang tinawag:
“Mama… este, Anna, pakiabot nga ng asin?”
Napatingin ako sa kanya.
Napahinto rin siya.
Tahimik ang buong kusina.
“Pasensya na, nakasanayan ko lang… pero alam mo, parang si Mama ka talaga.
Yung tono ng boses mo, pati ‘yung paraan mong mag-alaga.”
Tumulo ang luha ko.
Hindi ko alam kung matatawa ako o iiyak.
Pero isang bagay ang sigurado — sa sandaling iyon, nawala ang pader sa pagitan naming dalawa.
Simula noon, nagbago si Lara.
Mas madalas na kaming mag-usap, magluto, at magtawanan.
Hindi na niya ako tinatawag na “Anna” lang.
Ang tawag niya ngayon —
“Sis.”
ANG MENSAHE NG KWENTO
Minsan, ang hindi paggalang ay hindi dahil sa galit,
kundi dahil sa mga sugat na hindi natin alam.
At kung minsan, ang pinakamalambot na puso
ay ‘yung mga taong marunong magpatawad kahit hindi nila kailangang gawin.
Ang respeto, hindi hinihingi —
nakukuha ‘yon sa kabaitan.
At ang pamilya, hindi lang dugo —
minsan, nabubuo sa gitna ng mga luha, hangarin, at pag-unawa.
