“BAGO KO PA MASABI ANG SALITANG ‘MAMA,’ SINABIHAN NA NIYA AKONG TUMAHIMIK — HANGGANG ISANG ARAW, ANG GINAWA NG GURO KO ANG NAGPAHAYAG NG LAHAT NG LIHIM SA LOOB NG BAHAY NAMIN.”
Ako si Lara, labing-apat na taong gulang.
Tahimik, mahiyain, at minsan, parang wala nang boses.
Pero hindi talaga ako ganun noon.
Noong buhay pa si Mama, masayahin ako — madaldal, puno ng pangarap.
Pero nang mamatay siya sa sakit, nagbago lahat.
Pagkalipas ng anim na buwan, nag-asawa muli si Papa.
Akala ko, magkakaroon ako ng bagong ina na yayakap sa akin tulad ni Mama.
Pero nagkamali ako.
ANG SIMULA NG TAKOT
Ang pangalan niya ay Lorna, ang bagong asawa ni Papa.
Sa harap ni Papa, mabait siya — nakangiti, magalang, malambing.
Pero kapag umaalis si Papa para magtrabaho sa construction site, nag-iiba ang mukha niya.
“Lara, hugasan mo ‘yang pinggan! Bilis! Huwag kang tatamad-tamad!”
Kapag di ko natapos agad, ihahampas niya ang kahoy na sandok sa braso ko.
Kapag nakaupo ako saglit, hahagisan niya ng basahan.
“Anak ng tatay mo ka nga — tamad! Useless!”
May mga araw na hindi niya ako pinapakain.
May mga gabing natutulog akong umiiyak, tahimik lang sa ilalim ng kumot, kasi ayokong marinig niya.
At ang pinakamasakit — hindi niya ako pinayagan mag-aral.
ANG MGA ARAW NA GUSTO KO NANG SUMUKO
Bawat umaga, nakikita kong dumadaan ang mga kaklase kong may bitbit na bag.
Ako? Naghuhugas ng labahin.
Lagi niyang sinasabi:
“Walang silbi ‘yang pag-aaral! Maglaba ka na lang, mas may pakinabang!”
Minsan, habang naglalaba ako sa likod, napatingin ako sa langit.
Tahimik akong nagdasal:
“Mama, kung nasaan ka man, sana tulungan mo akong makawala.”
Hindi ko alam, narinig pala iyon ng langit — at ipinadala ang sagot sa anyo ng isang guro.
ANG PAGDATING NG GURO
Isang hapon, kumatok sa pinto namin ang isang babae — si Teacher Mila, adviser ko noong Grade 6.
Bitbit niya ang mga papel at report card ko.
“Magandang hapon po. Nandiyan po ba si Lara? Hindi ko na po siya nakikita sa school.”
Lumabas si Lorna, nakangiti.
“Ay, Teacher! Si Lara po, nag-aaral naman sa bahay.
Medyo tinatamad lang po sa eskwelahan, kaya ako na lang ang nagtuturo.”
Ngumiti si Teacher, pero halata sa mga mata niyang hindi siya naniniwala.
“Ah ganoon po ba? Pwede ko po ba siyang makausap sandali?”
“Naku, tulog po siya! Napagod sa gawaing bahay.”
Tumango si Teacher at nagpaalam, pero bago siya umalis, napatingin siya sa bintana —
at doon niya ako nakita, nakasilip, luhaan, at may mga pasa sa braso.
ANG KATOTOHANAN NA HINDI NA NAITAGO
Kinabukasan, dumating si Teacher kasama si Papa.
Nagulat ako — nanginginig si Lorna.
“Bakit parang gulat ka, Lorna?” tanong ni Papa.
Tahimik siya, pero pawis na pawis.
Lumapit si Teacher, may hawak na litrato — kuha niya kahapon mula sa labas ng bahay.
“Sir Ramon, ito po ang dahilan kung bakit di na po pumapasok si Lara.
Patawad po, pero kailangan niyo pong malaman.”
Tumingin si Papa sa akin — at doon niya nakita ang mga pasa sa braso ko, ang galos sa paa, ang takot sa mukha ko.
“Lara… totoo ba ‘to?”
Hindi na ako nakasagot. Umiyak lang ako nang malakas.
At sa unang pagkakataon, humarap ako kay Lorna, nanginginig ang boses:
“Tama na po… ayoko na pong matakot araw-araw.”
Tahimik ang lahat.
Pagkatapos ng ilang segundo, biglang sumigaw si Papa:
“Lorna! Ano bang ginawa mo sa anak ko!?”
Hindi siya nakasagot.
At sa sandaling iyon, parang gumaan ang hangin sa loob ng bahay.
Kasi sa unang beses, hindi na ako nagtatago.
ANG BAGONG SIMULA
Pagkalipas ng ilang linggo, umalis si Lorna sa bahay.
Tumira kaming mag-ama sa bahay ni Tita.
Si Teacher Mila, tumulong para makabalik ako sa school.
Nang unang araw ko ulit sa klase, halos hindi ako makapaniwala.
May bag akong bago, notebook, at lapis na galing kay Papa.
“Anak, sorry kung di kita nakita agad.
Pero ngayong alam ko na, di na kita pababayaan ulit.”
Niyakap ko siya nang mahigpit.
“Salamat, Pa.”
Ngayon, tuwing naririnig ko ang bell sa school, naiiyak pa rin ako — hindi dahil sa sakit,
kundi dahil tanda ito ng panibagong buhay.
ANG ARAL
May mga sugat na hindi kita sa balat —
mga sugat na araw-araw mong tinatakpan ng katahimikan.
Pero tandaan mo: hindi kasalanan ang maging biktima,
at may mga taong handang tumulong kapag nagsalita ka na.
Dahil minsan, isang guro lang ang kailangan para makita ng mundo
ang katotohanang tinatago ng takot.
