“ANG NANAY KONG NAMUMULOT NG BASURA — AT ANG SALITANG BINIGKAS KO SA GRADUATION, NAGPATAHIMIK SA BUONG ESKWELAHAN.”
Sa bawat umaga, bago pa sumikat ang araw, gising na si Mama Lydia.
May dala siyang malaking kariton at suot ang punit-punit na t-shirt na minsan ay galing pa sa basura.
Habang ang iba ay nagmamadaling pumasok sa trabaho, siya naman ay tahimik na naglalakad sa kalsada — naghahanap ng bote, karton, at plastik na puwedeng ipagbili.
At habang ginagawa niya iyon, ako naman — si Mico, anak niya — ay naglalakad patungong paaralan, dala ang lumang bag at sapatos na may butas sa gilid.
Hindi ako nahihiya kay Mama, pero alam kong iba ang tingin sa kanya ng mga tao… at sa akin.
ANG MGA PANANLITA NG MGA TAO
Sa school, ako ang laging binubully.
“Uy, anak ng basurera!”
“Amoy tambakan!”
“Siguro pati homework mo, galing din sa basurahan!”
Masakit, pero nasanay ako.
Kahit gusto kong lumaban, lagi kong naaalala ang mga salitang sinasabi ni Mama tuwing gabi:
“Mico, hayaan mo sila. Ang mahalaga, malinis ang puso mo kahit marumi ang trabaho ko.”
Kaya tahimik lang ako.
Imbes na magalit, pinagbuti ko ang pag-aaral.
Wala akong cellphone, wala akong bagong damit, pero may pangarap ako — mabigyan ng maayos na buhay si Mama.
ANG MGA TAON NG PAGTITIS
Labindalawang taon akong tiniis ang mga tukso.
Walang araw na lumipas na hindi ako tinitingnan nang may pangmamata ng mga kaklase ko.
May mga pagkakataong gusto kong sumuko — ayaw ko nang pumasok, ayaw ko nang marinig ang tawa ng mga taong humuhusga.
Pero tuwing uuwi ako, sasalubungin ako ni Mama ng ngiti, kahit pagod.
Hawak niya ang maliit na perang kita sa maghapon, sabay sabing:
“Pasensya ka na anak ha, wala pa rin akong nabili na bagong bag mo.”
At sasagot ako, “Ayos lang, Ma. Basta ikaw, huwag kang magkasakit.”
Sa bawat yakap niya, ramdam ko na kahit mahirap kami, mayaman ako sa pag-ibig.
ANG ARAW NG GRADUATION
Dumating ang araw na pinakahihintay ko — graduation day.
Hindi ako makapaniwala, natapos ko rin ang high school sa kabila ng lahat.
Habang pinipila ang mga estudyante, napansin kong halos lahat ay may mamahaling damit at mga magulang na naka-barong at gown.
Si Mama? Naka-tshirt na may mantsa ng langis at may amoy ng araw.
Ngunit nang makita ko siyang nakatayo sa likod, kumakaway at nakangiti, tila ako ang pinakaswerteng anak sa mundo.
Tinawag ang pangalan ko:
“MICHAEL DELA CRUZ — With Honors.”
Tahimik ang mga estudyante.
Alam kong marami ang nagulat — ang anak ng basurera, may karangalan.
ANG TALUMPATI
Tinawag ako para magsalita sa harap. Nanginginig ang boses ko, pero tumayo ako nang may tapang.
Hinawakan ko ang mikropono, tumingin sa mga kaklase ko, at nagsalita:
“Maraming taon akong tinawag na ‘anak ng basurera.’
At totoo ‘yon — kasi nanay ko po ay namumulot ng basura araw-araw.
Pero alam niyo ba kung bakit ako nakatayo dito ngayon?
Kasi bawat basurang pinulot niya, iyon ang naging daan para mabuhay ako at makapasok sa eskwelahan.”
Tahimik ang buong gym. Wala ni isang kumibo.
Nagpatuloy ako:
“Hindi ko ikinakahiya ang nanay ko.
Siya ang dahilan kung bakit ako matatag.
Kung may award para sa pinakamatapang at pinakamarangal na tao, ibibigay ko ‘yon sa kanya.”
Tumingin ako kay Mama sa likod ng gym.
Tumayo siya, hawak ang panyo, umiiyak habang nakangiti.
Ang mga kaklase ko, pati ang mga guro, isa-isang napaluha.
ANG PALAKPAKAN
Nang matapos akong magsalita, isang malakas na palakpakan ang umalingawngaw.
Ang dating mga kaklase kong nangungutya, ngayon ay lumapit sa akin at nagsabing,
“Pasensiya na, Mico. Mali kami noon.”
Ngumiti lang ako.
“Wala ‘yon. Basta tandaan niyo — walang maruming trabaho kung marangal ang dahilan.”
ANG ARAL
Pagkatapos ng graduation, nagpatuloy ako sa kolehiyo sa tulong ng scholarship.
Si Mama, hanggang ngayon, namumulot pa rin ng bote at karton,
pero sa bawat araw na umuuwi ako, niyayakap ko siya at sinasabi:
“Ma, salamat. Dahil sa’yo, natutunan kong ang maruming kamay ay pwedeng magtayo ng malinis na kinabukasan.”
