ANG LAKI NG KAHIHIYAAN NILA SA NANAY KO—PERO SA ARAW NG GRADUATION, AKO ANG NAGLAGAY SA KANYA SA PINAKAMATAAS NA PWESTO.
Ako si Luis Fernando, anak ng isang babaeng hindi nakatapos ng elementarya—
si Nanay Pilar, tindera ng gulay sa palengke.
Lumaki ako sa hirap.
Walang sapat na pera.
Walang masarap na ulam.
Walang laruan.
Pero may isang bagay akong sobra-sobra:
Pagmamahal ni Nanay.
Araw-araw siyang bumabangon bago mag-3AM.
Nagbubuhat ng sako.
Nagtitinda maghapon.
Umuuwing amoy-araw pero may dalang ngiti.
At lahat iyon ginawa niya para sa isang bagay:
“Para sa pag-aaral mo, anak.”
ANG SAMPUNG TAON NG PANGHIHIYA
Tuwing pumapasok si Nanay sa paaralan—
naka-lumang bestida, butas ang tsinelas, dala ang sako ng gulay—
maraming batang tumatawa.
“Uy, si Luis! Anak ng labandera!”
“Hindi labandera—tindera sa palengke!”
“Bakit dito pa siya nag-aaral? Sa public na lang!”
May ilang guro rin na hindi siya iginagalang.
“Sino pong guardian?”
“Ako po.”
“Ah… kayo po ba ‘yung nagtitinda sa palengke?”
At may halong pangmamata ang tingin.
Naiiyak ako minsan.
Pero si Nanay, matatag:
“Ayos lang ‘yan, anak.
Hindi kailangang mayaman para respetuhin ang sarili.”
ANG PAGLALAKBAY HANGGANG UNIVERSITY
Hindi ako tumigil.
Nag-aral ako sa ilalim ng poste ng ilaw sa kalsada.
Nagpuyat.
Nagtrabaho bilang waiter.
At sa tulong ni Nanay—
sa bawat baryang tinipid niya—
nakapasok ako sa Universidad de Salamanca,
isa sa pinakamagaling na unibersidad sa buong Espanya.
Para kay Nanay, parang himala.
Para sa akin, misyon.
ANG ARAW NG GRADUATION NA WALANG NAKALAMANG SA PUSO
Habang tumutugtog ang graduation march,
nanginginig ang tuhod ni Nanay habang humahanap ng upuan.
Nakatayo siya sa likod.
Pinipigilan ang luha.
Nakangiti pero halatang hindi sanay sa marangyang lugar.
Nang tawagin ang pangalan ko:
“LUIS FERNANDO DELA CRUZ — Summa Cum Laude.”
Nagpalakpakan ang lahat.
Pero bago ko kunin ang diploma,
tumalikod ako sa stage.
At ginawa ko ang bagay na hindi nila inaasahan.
Lumapit ako sa dulo ng audience kung saan nakatayo si Nanay.
Umabot ako ng kamay.
At sabi ko nang malakas:
“ITO ANG TUNAY NA DAHILAN NG TAGUMPAY KO.”
Nagulat siya.
Nagkanda-iyak.
Nanginginig ang kamay habang tinatanggap ang kamay ko.
Inihatid ko siya sa stage—
sa entabladong hindi niya akalaing tatapakan niyang kahit kailan.
At doon ko sinabi sa mikropono:
“Kung mataas man ang grado ko…
mas mataas ang sakripisyong dala ng nanay kong ito.
Siya ang tunay na karapat-dapat palakpakan.”
Tumayo ang buong auditorium.
Standing ovation.
Iyak.
Palakpak.
Sigawan ng suporta.
Habang si Nanay, hawak ang mukha niya, umiiyak sa saya.
EPILOGO — ANG NANAY NA HIGIT PA SA PROPESOR
Ngayon, nagtuturo ako sa unibersidad.
At tuwing may estudyanteng bumabagsak ang loob,
sinasabi ko ang linyang iniwan sa akin ni Nanay:
“Hindi nasusukat ang talino sa diploma—
pero nasusukat ang tagumpay sa tibay ng puso.”
At bawat medalya ko?
Sa kanya nakapangalan.
