“SINABIHAN NIYA ANG ANAK KO NA ISA ITONG PASANIN — KAYA SA GABI RING ‘YON, UMALIS AKO AT DINALA ANG ANAK KO PAPALAYO SA TAONG PINAKA-DAPAT MAGMAHAL SA AMIN.”
Ako si Mira, 27 anyos, at limang taon akong nagtiis sa relasyon na akala ko’y magiging tahanan ko habang-buhay.
Ang asawa ko, si Rodel, ay dati’y mabait, masipag, at puno ng pangarap.
Pero habang tumatagal, napalitan ng alak, pagod, galit, at mga salitang kayang sumira ng puso ang mga pangakong binitawan niya noon.
Lalo na nang dumating sa buhay namin ang anak ko, si Liam.
Hindi ko akalaing isang araw, ang taong dapat maging ama —
siya pa ang magsasabing:
“Pasanin mo ‘yang anak mo. Hindi ko ‘yan hiningi.”
At doon nagsimulang gumuho ang mundo ko.
ANG MGA SALITANG TUMUSOK SA KALULUWA KO
Malakas ang ulan noong gabing iyon.
May lagnat si Liam, dalawang taong gulang pa lamang, at walang tigil na umiiyak.
Habang niyayakap ko siya at pinapahiran ng bimpo, biglang bumukas ang pinto at pumasok si Rodel — lasing, amoy alak, at may galit sa mukha.
“Mira! Puwede ba? Hindi ka man lang marunong patahimikin ang batang ‘yan?!”
Pagod na ako buong araw.
Pero ang sigaw niya ay parang kutsilyong tumusok sa dibdib ko.
“May sakit si Liam, Rodel. Hindi pa siya—”
Hindi pa ako tapos nang bigla niyang sigawan:
“Problema mo ‘yan! Anak mo ‘yan, hindi ko! Ikaw ang may gusto ng batang ‘yan — kaya PASANIN MO!”
Tumigil ako.
Tumingin sa kanya.
At doon ko lang naramdaman ang tunay na lamig sa loob ng bahay:
hindi galing sa ulan, kundi galing sa puso ng taong kaharap ko.
ANG GABING HINDI KO NA KINAYANG MAGTIGIS
Bumalik ako sa kwarto at nakita ko si Liam — mainit ang katawan, nanginginig, hinahanap ang init ng braso ko.
Sa labas ng pintuan, naririnig ko pa ring nagmumura si Rodel, sinisipa ang mesa, sinisisi ako sa lahat ng bagay.
At habang tinitingnan ko ang anak ko,
ang batang walang kamalay-malay,
ang batang hindi naman humiling na isilang sa mundong puno ng kaguluhan…
may isang bagay na tuluyang nabasag sa akin.
Kinuha ko ang maliit na bag ni Liam.
Inilagay ko ang diaper, ilang damit, at ang paborito niyang kumot.
Inilagay ko rin ang kaunting perang naipon ko.
Pagbukas ko ng pintuan ng sala, hinarangan ako ni Rodel.
“Saan ka pupunta?”
Hindi na ako natakot.
Hindi na ako nanginig.
Hindi na ako nagduda.
“Sa lugar kung saan hindi mo na kayang tawaging pasanin ang anak ko.”
Tumawa siya — malakas, puno ng panghamak.
“Wala kang pera! Wala kang pupuntahan! Wala kang—”
Pero bago pa niya matapos, tiningnan ko siya nang diretso:
“Mas gugustuhin kong maglakad sa gitna ng ulan kasama ang anak ko…
kaysa mag-stay dito na kasama ang lalaking kaya siyang tawaging pabigat.”
At umalis ako.
Wala kaming payong.
Pero kahit anong lakas ng ulan, hindi ako natakot.
Mas malakas ang ulan ng mga salitang binitiwan niya.
ANG MGA ARAW NA HINILING KO NA LANG ANG KAPAYAPAAN
Dumaan ako sa bahay ng kaibigan kong si Jenny.
Pagbukas niya ng pinto, namutla siya.
“Mira? Diyos ko… anong nangyari?!”
Tumulo ang luha ko.
Hindi ko na kailangang magsalita.
Niyakap niya ako at si Liam.
“Dito muna kayo. Walang batang dapat tawaging pasanin.”
At doon ako unang nakahinga nang maluwag pagkatapos ng maraming taon.
Kinabukasan, naghanap ako ng trabaho.
Hindi ako nagreklamo kahit service crew muna.
Hindi ako tumingin sa sahod — tiningnan ko lang kung paano ko mabibigyan ng tahimik na buhay ang anak ko.
At sa bawat gabing pagod ako,
sa bawat gabing gusto kong sumuko,
naririnig ko ang maliit na boses ni Liam:
“Mama… hug.”
At doon ko paulit-ulit naramdaman —
ang anak ko, hindi pasanin.
Siya ang rason kung bakit ko kaya ang lahat.
ANG ARAW NG PAGBABALIK NG TAONG NANAKIT
Isang hapon, habang nagluluto ako sa apartment, may kumatok sa pinto.
Pagbukas ko, si Rodel — maputla, payat, parang nilamon ng problema.
“Mira… pakiusap… umuwi na kayo.”
Pero hindi ko na siya pinapasok.
Hindi dahil galit ako —
kundi dahil tapos na nang matagal ang kwento namin.
“Mira… nagsisisi ako. Gusto kong makita si Liam.”
Tiningnan ko siya.
Pero wala na akong takot.
Wala nang poot.
Wala nang pag-asa para sa kanya.
“Hindi mo siya tinawag na anak. Tinawag mo siyang pasanin.
Hindi na kita hahayaang saktan siyang muli.”
Nanginginig ang labi niya.
Pero hindi ako lumingon kahit nagsimula siyang umiyak.
Hindi ko kailanman isasara ang pinto sa taong naghahanap ng tulong.
Pero isasara ko ang pinto sa taong kayang sakta—
ang anak ko.
At ang sarili ko.
ANG PAGMAMAHAL NA TUNAY NA NAGPAPALAYA
Lumipas ang tatlong taon.
Ako ngayon ay assistant manager sa café na dati’y part-timer lang ako.
Si Liam, masayahing bata, matalino, at malakas.
Hindi ko kailanman ipinadama sa kanya ang galit.
Tanging pagmamahal at pang-unawa ang itinuro ko sa kanya.
Isang school event, tinanong ng guro:
“Liam, who’s your hero?”
Tumayo siya, tinuro ako, at walang pag-aalinlangan na sinabi:
“My mama… kasi kahit iniwan namin yung papa ko,
hindi niya ako iniwan.
At never niya akong tinawag na pasanin.”
At doon, tumulo ang luha ko.
Hindi dahil masakit —
kundi dahil gumaling ako.
ARAL NG KWENTO
May mga salitang kayang sumira ng tahanan.
May mga salitang kayang sumira ng pagkatao.
Pero may isang desisyon na kayang magligtas sa sarili mo — at sa anak mo.
Ang bata ay hindi pasanin.
Hindi pabigat.
Hindi problema.
Ang tunay na pasanin ay ang taong hindi marunong magmahal.
At kung may araw na kailangan mong pumili kung sino ang dadalhin mo at sino ang iiwan mo —
piliin mo ang taong umaasa sa’yo.
Hindi ang taong nananakit sa’yo.
