“DAHIL SA MATINDING KAHIRAPAN, IBINENTA AKO NG MGA MAGULANG KO SA ISANG MAYAMANG LALAKI — PERO ANG NANGYARI SA GABING NG KASAL NAMIN, GINULAT ANG LAHAT NG TAO AT BINAGO ANG BUHAY KO HABANG-BUHAY.”
Lumaki akong mahirap. Hindi lang basta mahirap — kundi iyong tipong isang beses lang kumakain sa isang araw, kung minsan wala pa.
Ako si Elena, anak ng mag-asawang taga-kalsada sa Leyte.
Lumipas ang mga taon, hindi ko naranasan ang maganda o marangal na buhay. Ang tanging meron kami ay pag-asa, na unti-unting namatay habang lumalaki ako.
Noong ako’y labingwalo, isang gabi habang nagluluto kami ng kanin na puro tubig kaysa bigas, narinig ko ang pabulong na usapan nina Mama at Papa.
“Wala na tayong makain.”
“Hindi na tayo tatagal ngayong buwan.”
“May nagtanong tungkol kay Elena… may mayamang lalaki. Papakasalan daw niya… Bibigyan tayo ng pera.”
Nanlamig ang buo kong katawan. Hindi ko maintindihan —
Ako? Ibebenta?
Pero wala akong boses.
Wala akong kapangyarihan.
At higit sa lahat — wala akong pagpipilian.
Kinabukasan, isinama na nila ako sa Maynila.
Doon ko unang nakita si Don Alejandro, limampung taong gulang, seryoso, at kilalang negosyante.
Hindi siya ngumiti nang ipinakilala ako ng mama ko. Para bang isang gamit lang ang binili niya, hindi tao.
“Maganda ang anak ninyo. Maaalagaang mabuti,” malamig niyang sabi.
At doon ko naramdaman na hindi ako bride — kundi transaksyon.
ANG GABI BAGO ANG KASAL
Ilang linggo ako nanirahan sa malaking bahay niya.
Tahimik si Don Alejandro.
Hindi siya marahas.
Hindi siya sweet.
Wala siyang kahit anong motibo na parang gusto niyang sakta—
Pero ramdam ko, may tinatago siyang bigat sa puso.
Tuwing mag-uusap kami, tinitingnan niya ako na parang hindi ako ang totoong nakikita niya, kundi isang anino ng isang nakaraan.
Sa gabi, umiiyak ako nang tahimik sa loob ng guest room na tinutuluyan ko.
Hindi ko alam kung paano naging ganito ang kapalaran ko.
Hanggang sa natutunan kong huwag lumaban, huwag magsalita — mabuhay na lamang.
Hanggang dumating ang araw ng kasal.
ANG GABI NG MONGGOLKARA (WEDDING NIGHT)
Maganda ang simbahan. Mamahalin ang bulaklak. Naka-gown ako na hindi ko man lang pinili.
Pero ang pinakamalakas ay hindi ang tugtog ng organ — kundi ang bulungan ng mga tao:
“Ang bata naman ng babaeng iyan…”
“Ganoon kayaman si Don Alejandro?”
“Bakit siya ang pinili?”
Pero wala akong pake.
Wala na nga akong pag-asa.
Hindi ko na rin alam kung paano humiling sa Diyos.
Pagdating ng gabi, sa malaking kwartong puno ng bulaklak at mamahaling tela, nakaupo lang si Don Alejandro sa tabi ng bintana.
Tahimik.
Nakatalikod sa akin.
Maya-maya, nagsalita siya.
Mahinahon.
Malumanay.
“Elena… hindi kita binili.”
Napalingon ako.
Nanlamig.
Ano ang ibig niyang sabihin?
“Alam kong iyan ang iniisip mo. Alam kong galit ka sa mga magulang mo. Alam kong iniisip mong isa akong demonyo…”
Huminga siya nang malalim.
“Pero Elena… hindi kita binili. Iniligtas kita.”
Napalunok ako.
Hindi ko alam kung galit ba ako o nalilito.
Tumayo siya at lumapit sa akin.
Unang beses ko siyang nakita na naluluha.
“May anak akong babae… kapangalan mo. Labingwalo rin siya noon… Namatay siya dahil sa pang-aabuso ng mga tao na pinagkatiwalaan ko. Hindi ko siya nailigtas.”
Pumatak ang luha niya.
Isang malakas na lalaking mayaman — pero sa harap ko, sirang-sira.
“Nang nakita kita… para kang larawan ng anak ko. Gusto kitang tulungan. Hindi para pakasalan ka…
kundi para ilayo ka sa buhay na maaaring sumira sa iyo.”
Tumigil ang mundo ko.
“Bakit mo hindi sinabi?” tanong ko, nanginginig ang tinig.
“Dahil kung sinabi ko, hindi ka papayag. At kung papayag ka man, iisipin mong awa lang ang dahilan.”
Lumuhod siya — oo, lumuhod ang mayamang lalaki sa harap ko.
“Elena… hindi kita aasawahin.
Hindi kita gagalawin.
Hindi kita gagamitin.”
At sabay inilalabas niya ang papeles.
“Ito ang tunay kong regalo. Ibibigay ko sa’yo ang buong pag-aaral, tirahan, at proteksiyon. Kailangan ko lang ng pirma mo para maipawalang-bisa ang kasal bukas. Ikaw ang magdedesisyon sa sarili mong buhay. At hindi kita hahawakan kahit kailan.”
Napaluhod ako sa sahig.
Umiiyak.
Humahagulhol.
Hindi dahil sa sakit —
kundi dahil sa kabutihang hindi ko inakalang posible.
ANG PAGBABAGO NG BUHAY KO
Kinabukasan, sa harap ng abogado at pari, pinawalang-bisa namin ang kasal.
Nagpatuloy ako sa pag-aaral.
Si Don Alejandro, naging parang ama ko — matiyaga, mabait, tahimik.
Walang hinihinging kapalit.
Araw-araw ay hinahatid ako sa eskwela, at tuwing gabi, tinatanong niya lang:
“Masaya ka ba, anak?”
Sa unang taon ng kolehiyo ko, namatay siya dahil sa stroke.
Sa tabi ng kama niya, iniwan niya ang isang sulat para sa akin:
“Elena, salamat at binigyan mo ako ng pagkakataong maging mabuting tao sa huling bahagi ng buhay ko.”
“Hindi kita iniligtas… ikaw ang nagligtas sa akin.”
ARAL NG KWENTO
Minsan, sa likod ng pinakamadilim na karanasan, may taong ipapadala ang buhay —
hindi para kunin ang natitirang lakas mo,
kundi para iparamdam na may mabuti pa ring tao sa mundong ito.
At minsan pa, ang tinatawag nating “bangungot”…
iyon pala ang magiging pintuan papunta sa pinakadalisay na pagmamahal.
