“BUMILI AKO NG MURANG BAHAY — PERO SABI NG DATING MAY-ARI, ‘HUWAG NA HUWAG MONG BUBUKSAN ANG IKATLONG KWARTO KAPAG GABI.’”
Matagal ko nang pangarap magkaroon ng sariling bahay.
Pagod na akong maglipat-lipat ng inuupahan, magbayad buwan-buwan para sa espasyong hindi ko pag-aari.
Kaya nang may inalok sa akin na lumang bahay sa mababang presyo, hindi na ako nagdalawang-isip.
Isang simpleng bahay iyon sa probinsya ng Laguna, may dalawang palapag, may maliit na hardin, at tatlong kuwarto.
Para sa halagang halos kalahati lang ng normal na presyo, pakiramdam ko ay jackpot ako.
Pero nang pipirmahan ko na ang papeles, biglang nagsalita ang matandang babae na dating may-ari ng bahay — si Aling Corazon.
“Iha, kung sakali man na magdesisyon kang tumira diyan… may isa lang akong pakiusap.”
“Ano po ‘yon, Ma’am?” tanong ko.
“Huwag mong bubuksan ang ikatlong kwarto kapag gabi.”
Napatigil ako.
“Bakit po?”
Tahimik siyang tumingin sa akin, saka mahinang nagsabi:
“May mga bagay na mas mabuting hindi mo nalalaman.”
Natawa ako nang bahagya. Akala ko nagpapatawa lang si Aling Corazon o gusto lang niya akong takutin.
Pero nung gabing lumipat ako, napagtanto kong hindi siya nagsisinungaling.
ANG UNANG GABI SA BAHAY
Mag-isa lang akong lumipat.
Habang inaayos ko ang mga gamit, napansin kong ang ikatlong kwarto ay sarado gamit ang lumang kandado.
Ang doorknob nito ay may gasgas at parang ilang beses nang tinangkang sirain.
Curiosity. ‘Yun ang unang pumasok sa isip ko.
Bakit kailangan pang ikandado?
Kahit gusto kong silipin, pinigilan ko ang sarili ko.
Pinili kong makinig sa sinabi ng dating may-ari: “Huwag mong bubuksan kapag gabi.”
Pagpatak ng alas-onse, biglang tumahimik ang paligid.
Walang tahol ng aso, walang tunog ng kuliglig.
Pero sa gitna ng katahimikan, may narinig akong “tok… tok… tok…” mula sa loob ng ikatlong kwarto.
Tumayo ang balahibo ko.
“Hangin lang ‘yan,” sabi ko sa sarili ko, kahit alam kong sarado lahat ng bintana.
Lumipas ang ilang minuto, narinig kong parang may humihinga sa loob — mabagal, malalim, parang paghinga ng taong natutulog.
Pinatay ko ang ilaw at nagtalukbong ng kumot.
Hindi ko alam kung ilang oras akong nakatulog, pero pagising ko kinaumagahan, bukas na ang kandado ng pinto.
ANG MISTERYO NG IKATLONG KWARTO
Kinabukasan, nilapitan ko ang kapitbahay kong si Mang Efren, matanda na at matagal nang nakatira roon.
“Mang Efren, may alam po ba kayo tungkol sa dating nakatira sa bahay ko?”
Tumingin siya sa akin at parang nagdalawang-isip bago sumagot.
“Ah… ‘yung kay Aling Corazon? Alam mo ba kung bakit mura ang bahay na ‘yan?”
Umiling ako.
“Diyan namatay ang anak niyang babae. Labing-apat lang. Sinabihan ng doktor noon na may malubhang sakit sa pag-iisip. Lagi raw niyang kinakausap ‘yung sarili niya sa kwarto… hanggang sa isang gabi, bigla na lang siyang nawala. Natagpuan siya kinabukasan, nakahandusay sa sahig, yakap ang isang laruan.”
Nanlamig ako.
“Kaya pala may kandado…”
“Oo. Sabi ni Aling Corazon, kapag gabi, naririnig pa rin daw niya ang boses ng anak niya sa loob.”
ANG PAGLABAG
Lumipas ang ilang araw. Sinubukan kong huwag pansinin ang kwarto.
Pero bawat gabi, laging may kumakatok.
Tok. Tok. Tok.
Parang gusto niyang lumabas.
Minsan, may naririnig akong mahinang boses:
“Mama… buksan mo ‘ko…”
Hindi ko na kaya.
Isang gabi, alas-dose, kinuha ko ang kandado at binuksan ko ang pinto.
Pagbukas ko, malamig ang hangin na parang galing sa loob ng freezer.
Sa loob, walang kahit anong gamit kundi isang lumang rocking chair at isang manika na nakaupo rito.
Nakatitig ang manika sa akin — basag ang isa nitong mata, at nakangiti.
Tumalikod ako agad at isinara ang pinto.
Ngunit bago ko pa maisara nang tuluyan, narinig kong may mahinang boses sa loob:
“Salamat, Mama…”
Nanginig ang tuhod ko.
ANG UMAGANG DI MALILIMUTAN
Kinabukasan, bumalik si Aling Corazon.
“Binuksan mo, hindi ba?” tanong niya agad.
Hindi ako makasagot.
“Kasi alam kong bukas ‘yan… tahimik na ang bahay.”
Nagulat ako.
“Tahimik?”
“Oo. Matagal na siyang hindi nagpapakita sa’kin. Siguro dahil ikaw na ang nakinig sa kanya.”
Umalis siya nang walang paliwanag.
Simula noon, tumigil na ang mga katok, tumigil na rin ang mga boses.
Pero sa tuwing gabi, dumadaan ako sa tapat ng ikatlong kwarto, pakiramdam ko may nakatitig pa rin sa akin mula sa loob.
Hindi nakakatakot.
Kundi parang may batang nakangiti… nagpapasalamat.
ANG ARAL
Sa loob ng bahay na iyon, natutunan kong may mga kaluluwang hindi naghahanap ng takot —
kundi ng pag-unawa.
Minsan, ang mga lihim ng nakaraan ay hindi para itago magpakailanman, kundi para tuluyang makalaya.
Ngayon, ginawang ko nang silid-aklatan ang ikatlong kwarto.
Sa gitna nito, nandoon pa rin ang lumang manika, nakaupo sa lumang rocking chair.
At sa bawat pagdaan ko, sinasabi ko sa kanya:
“Tahimik ka na ngayon, ha? Pahinga ka na.”
At sa malayong sulok ng gabi, minsan, naririnig ko pa rin ang pamilyar na tinig na bumubulong:
“Salamat, Mama.”
