DATI NIYA AKONG MINAMALIIT — PERO NANG MAKITA KO SIYA SA PALENGKE NGAYONG ARAW, NANGHIHINGI NA LANG SIYA NG PAMALENGKE.
Umaga.
Maagang nagising si Rhea, nakasuot ng simpleng daster, may dalang bayong, papunta sa palengke.
Araw-araw niya na itong routine — bumili ng gulay, tawaran si Aling Nena, at umuwi bago mag-alas-otso.
Pero ngayong umaga, may kakaiba.
Habang naglalakad siya sa gilid ng palengke, may nakita siyang lalaking nakaupo sa kanto — marumi, payat, at nanginginig.
Sa tabi nito, may karton na may nakasulat:
“Wala pong makain. Paabot po ng tulong.”
Sandaling napahinto si Rhea.
Tiningnan niyang mabuti ang mukha ng lalaki —
at nang magtagpo ang kanilang mga mata, parang huminto ang oras.
“Hindi maaari…” bulong niya.
“Ikaw ba si… Joel?”
ANG NAKARAAN
Pitong taon na ang nakalipas mula nang huli niyang makita si Joel —
ang lalaking minsang naging kasamahan niya sa opisina.
Magaling, matalino, pero mapangmata at mayabang.
Minsan pa, narinig pa niya itong sinasabi sa mga katrabaho:
“Si Rhea? Hindi ‘yan aasenso. Mukha lang masipag, pero hanggang clerical lang ‘yan.
Ako? Manager balang araw.”
At oo, totoo — noong panahong iyon, si Rhea ay ordinaryong empleyada, tahimik lang, kontento sa maliit na sweldo.
Habang si Joel, suot ang mamahaling relo, laging may bagong cellphone, laging nagyayabang ng koneksyon.
Pero nang magbawas ng tao ang kumpanya, si Rhea ang naiwan.
Si Joel, dahil sa mga bisyo at pag-aaway sa management, natanggal.
At mula noon, nawala siya sa eksena.
ANG PAGKIKITA MULI
Ngayon, heto na siya — hindi na nakabarong, kundi marumi, walang tsinelas, at nanginginig sa lamig.
Hawak ni Rhea ang bayong niya, hindi makagalaw.
“Joel… ikaw nga.”
“Rhea?” mahinang sagot nito. “Hindi kita nakilala agad… maganda ka pa rin pala.”
Ngumiti siya, pero mabigat ang dibdib.
“Anong nangyari sa’yo?”
“Wala eh… naubos lahat.
Akala ko noon, kaya kong mabuhay mag-isa.
Nag negosyo, nalugi.
Naadik… iniwan ng pamilya.
Ngayon, heto ako — nanghihingi sa mga taong dati kong tinatawanan.”
Tahimik si Rhea.
Hindi niya alam kung maaawa ba siya, o matutuwa dahil bumalik sa kanya ang hustisya ng buhay.
Pero nang makita niyang nanginginig si Joel, tinanggal niya ang balot ng pandesal sa bayong at iniabot sa kanya.
“Kumain ka muna.”
Nangingilid ang luha ni Joel habang tinatanggap ito.
“Salamat… hindi ko inakalang ikaw pa ang tutulong sa’kin.”
“Ang buhay, Joel,” sagot ni Rhea, “umiikot.
Minsan nasa itaas ka, minsan nasa ibaba.
Pero ang tunay na tao, kahit nasaan man, marunong pa ring magpakumbaba.”
ANG PAGPAPATAWAD
Pag-uwi ni Rhea, hindi niya maalis sa isip ang nakita.
Habang nagluluto siya ng tanghalian, iniisip niya kung bakit ganoon —
ang taong minsang nanakit sa kanya, siya pa ang ipinadala ng Diyos para tulungan niya.
Kinabukasan, bumalik siya sa palengke.
Bitbit ang plastik ng mga tinapay, canned goods, at lumang jacket.
Nang makita siya ni Joel, napaluha ito.
“Rhea, hindi ko alam kung paano ako magpapasalamat.”
“’Wag ka nang magsalita. Kumain ka lang, ha?
At kapag kaya mo na, tumulong ka rin sa iba. ‘Yun ang tanging kapalit na gusto ko.”
Ngumiti si Joel, habang pinupunasan ang luha.
“Hindi ko makakalimutan ‘to.
Siguro, kailangan kong maranasan ang lahat ng ‘to para maintindihan ko —
na ang yabang, walang silbi kung wala kang puso.”
ANG PAGBABALIK
Makalipas ang tatlong buwan, bigla na lang nawala si Joel sa palengke.
Nabalitaan ni Rhea na dinala siya ng isang NGO sa rehabilitation center.
Nagpagaling, nagbago.
Pagkalipas ng isang taon, nakatanggap si Rhea ng sulat.
“Rhea, salamat.
Dahil sa kabutihan mo, nabigyan ako ng pangalawang buhay.
Ngayon, nagtatrabaho na akong janitor sa ospital.
Hindi man ako manager, pero mas masaya ako — kasi marunong na akong magpakumbaba.
At natutunan kong ang tunay na yaman ay ang pusong marunong magpatawad.”
Tumulo ang luha ni Rhea habang binabasa ang sulat.
Ngumiti siya, sabay bulong:
“Salamat, Joel. Sa wakas, pareho na tayong malaya.”
