“NAPANSIN KO NA PALAGING NAGLALABAS NG PAGKAIN ANG KASAMBAHAY NAMIN TUWING GABI — KAYA SINUNDAN KO SIYA… AT ANG NAHULI KONG GINAGAWA NIYA, HINDI KO NAPIGILANG IYAKAN.”
Ako si Rina, 38 anyos, isang negosyanteng babae.
Maayos ang buhay ko — may sariling bahay, may kotse, may asawa, may anak na nag-aaral sa private school.
At sa bahay namin, may isang kasambahay na halos limang taon nang kasama namin: si Aling Nena.
Tahimik lang si Aling Nena.
Hindi siya pala-kwento, hindi rin pala-hingi.
Ngunit isang bagay ang napansin ko nitong mga nakaraang linggo —
palagi siyang naglalabas ng pagkain sa disoras ng gabi.
ANG NAGSIMULA SA PAGHIHINALA
Isang gabi, bumangon ako para uminom ng tubig.
Nakita ko siyang nagtatakip ng plastic container — ang mga ulam na natira sa hapunan.
Maingat niyang inilalagay iyon sa loob ng isang supot, saka marahang lumalabas ng gate.
“Baka naman binibigyan lang niya ng pusa o aso,” sabi ng isip ko.
Pero kinabukasan, napansin kong wala siyang binabanggit.
Wala ring alagang hayop.
Lumipas ang ilang araw — ganoon pa rin.
Tuwing alas-diyes ng gabi, lalabas siya, dala ang supot.
Tahimik, parang takot na may makakita.
Doon na ako nakaramdam ng kutob.
“Baka ninanakaw niya ang pagkain namin…”
Ayokong maniwala agad, pero gusto kong malaman ang totoo.
Kaya nagdesisyon akong sundan siya.
ANG GABI NG KATOTOHANAN
Isang gabi ng Miyerkules, nagkunwari akong tulog.
Bumaba siya nang dahan-dahan, gaya ng dati.
Dala ang supot ng pagkain.
Habang binubuksan niya ang gate, sinundan ko siya sa layong ilang metro, nakatago sa dilim.
Lumakad siya papunta sa eskinita, sa likod ng lumang tindahan.
Tahimik, walang ibang tao, tanging lampara lang ang ilaw sa poste.
Pagdating niya sa kanto, huminto siya — at doon ko nakita kung sino ang hinihintay niya.
Isang matandang lalaki na payat, nakaupo sa kahon, may hawak na lumang baston.
At sa tabi nito — dalawang batang maliit, marumi, at halatang gutom.
Lumapit si Aling Nena, ngumiti, at ibinaba ang supot.
“Oh, ito na po ulit. May tinolang manok ngayon. May kanin din.”
“Salamat, anak… salamat talaga.”
Ang dalawang bata, tuwang-tuwa, agad kumain.
Si Aling Nena, pinapanood lang sila, nakangiti, habang pinupunasan ng panyo ang mukha ng isa.
“Mag-ingat kayo ha. Babalik ako bukas.”
Doon, hindi ko na napigilan — tumulo ang luha ko.
Hindi dahil sa galit, kundi sa hiya.
Habang ako, minsan nagtatapon lang ng tira-tira, siya naman, itinatabi iyon para pakainin ang gutom.
ANG PAG-AMIN AT ANG KATAHIMIKAN
Kinabukasan, kinausap ko siya habang nag-aalmusal kami.
Tahimik siyang nagkakape, hindi tumitingin.
“Aling Nena,” sabi ko, “alam ko na po ‘yung ginagawa ninyo tuwing gabi.”
Natigilan siya, nanginginig ang kamay, parang natakot.
“Ma’am… pasensiya na po. Hindi ko po gustong magtago.
‘Yung matandang lalaki po kasi… tatay ko.
Simula nang masunog ‘yung bahay namin, natulog na lang sila sa ilalim ng tulay.
Ayoko pong istorbohin kayo kaya… kung anong tira, ‘yon po ang dinadala ko sa kanila.”
Hindi na ako nakasagot agad.
Tanging luha lang ang lumabas sa mata ko.
“Bakit hindi mo sinabi?”
“Nahihiya po ako, ma’am.
Kasi binigyan niyo na ako ng trabaho, tapos kung malalaman niyo na may pamilya akong ganun, baka isipin niyo, problema lang ako.”
Tumayo ako, lumapit sa kanya, at niyakap siya.
“Aling Nena… simula ngayon, hindi ka lang katulong dito.
Pamilya ka na.”
ANG PAGBABAGO
Mula noon, tuwing gabi, hindi na siya nagtatago.
Ako mismo ang naghahanda ng pagkain para sa pamilya ni Aling Nena.
At minsan, dinadala naming mag-ina ang mga bata sa bahay para makaligo at makakain ng maayos.
Isang gabi, habang sabay kaming naghuhugas ng pinggan, sabi niya:
“Ma’am Rina, hindi ko po akalaing may ganitong kabaitan pa.”
Ngumiti ako.
“Hindi, Aling Nena. Ikaw ang nagturo sa’kin kung ano ang tunay na kabaitan.”
EPILOGO
Makalipas ang anim na buwan, naipatayo namin ang maliit na bahay para sa tatay ni Aling Nena at sa dalawang bata.
At tuwing dumadalaw sila, dala nila ang mga bulaklak na pinitas lang sa tabi ng kalsada.
Sabi ng matandang lalaki,
“Kung may langit dito sa lupa, ito na ‘yon.”
At tuwing naririnig ko ‘yon, naiisip ko —
Minsan, ang mga taong tahimik lang, ang may pusong pinakamarangal.
At ang mga tira-tira nating binabalewala,
ay maaaring maging biyayang nagpapanatili ng buhay sa iba.
