“LUMAKI AKONG MINAMAHAL NG ISANG PAMILYA NA HINDI KO KA-DUGO — PERO SA AKING IKA-18 KAARAWAN, MAY BABAENG DUMATING AT SINABING ‘ANAK KITA.’”
Lumaki ako sa tahanan nina Mama Teresa at Papa Roland, dalawang simpleng mag-asawang nagtatrabaho sa bayan ng San Rafael.
Wala akong maalalang panahon na hindi nila ako minahal.
Si Mama ay tindera ng kakanin, at si Papa ay karpintero.
Kahit mahirap kami, puno ng tawa ang aming bahay.
Ngunit may isang bagay akong laging iniisip —
bakit ang kulay ng balat ko ay mas maputi kaysa sa kanila,
bakit ang buhok ko ay diretso samantalang kay Mama ay kulot,
at bakit kapag may bisita, palaging nagkakatinginan si Mama at Papa kapag may nagtatanong:
“Anak niyo po ba talaga si Lyra?”
At palagi lang silang nakangiti, sabay sagot:
“Oo naman. Anak namin ‘yan sa puso.”
Hindi ko agad naintindihan noon ang ibig sabihin ng “anak sa puso.”
ANG KAARAWANG HINDI KO MAKAKALIMUTAN
Dumating ang araw ng aking ika-18 kaarawan.
Simple lang ang handaan namin — pansit, puto, at isang maliit na cake na may kandila.
Naroon ang mga kapitbahay, mga kaibigan, at ang pinakamamahal kong pamilya.
Habang hinihipan ko ang kandila, nagsabi si Mama:
“Anak, wish ka na. Sana matupad lahat ng pangarap mo.”
Ngunit bago ko pa man hipan, biglang may isang boses mula sa pinto:
“Sana matupad din ang pangarap kong mayakap ka ulit, anak ko.”
Lahat ay napalingon.
Sa pinto, may isang babae — marungis, payat, at may mga matang puno ng luha.
May hawak siyang lumang larawan — larawan ng isang sanggol na natutulog sa puting kumot.
“Sino po kayo?” tanong ko, nanginginig.
“Ako si Luz,” sabi niya, tumutulo ang luha. “Ako ang tunay mong ina.”
Tahimik ang buong paligid.
Si Mama Teresa, natulala.
Si Papa Roland, nakatingin sa sahig, tila may mabigat na tinatago.
ANG LIHIM NG NAKARAAN
Kinabukasan, kinausap ako ni Mama Teresa.
Magdamag akong hindi nakatulog, at halos hindi ko alam kung ano ang mararamdaman — galit? takot? kalituhan?
“Anak,” sabi ni Mama, umiiyak, “totoo ang sinabi niya.
Ipinanganak ka ni Luz. Pero iniwan ka niya sa ospital, dahil wala siyang perang pambili ng gatas.
Ako at si Papa ang nag-alaga sa’yo mula noon.”
Tumulo ang luha ko.
“Bakit hindi niyo sinabi sa’kin?”
“Natakot kami na kapag nalaman mo, baka hanapin mo siya at kalimutan kami.”
Niyakap ko si Mama nang mahigpit, pero sa loob-loob ko, may tanong na hindi ko kayang iwasan:
Sino nga ba talaga ako? Anak ng pag-ibig, o anak ng pagkukulang?
ANG PAGKIKILALA SA INA KONG HINDI KO NAKILALA
Isang hapon, nagpunta ako sa maliit na barong-barong ni Luz.
Amoy alikabok, amoy hirap — ngunit nang makita ko siya, nakangiti siya na parang walang ibang gusto kundi ang makita ako.
“Anak… salamat at pumunta ka.”
“Bakit niyo ako iniwan?” tanong ko, halos bumulwak ang luha ko.
Tahimik siya sandali, saka dahan-dahang nagsalita:
“Noon, buntis ako sa murang edad. Wala akong trabaho, tinakwil ako ng pamilya ko.
Pinanganak kita sa ospital at halos mamatay ako sa gutom.
Nang makita kong hindi kita kayang buhayin, pinakiusapan ko ang isang nurse na maghanap ng pamilyang kayang magpalaki sa’yo.
Gabi-gabi akong umiiyak, pero lagi kong dinarasal: Sana lumaki kang masaya kahit hindi ako ang kasama mo.”
Hindi ko napigilan ang pag-iyak.
Sa unang pagkakataon, naramdaman kong dalawang puso ang naghirap —
ang isa, dahil nagpalaya;
ang isa, dahil lumaki nang hindi alam kung saan siya galing.
ANG DALAWANG INA
Pag-uwi ko, nakita kong nag-aabang si Mama Teresa sa labas.
Umiiyak siya, takot na takot.
“Anak, huwag mo kaming iiwan.
Hindi ako ang nagluwal sa’yo, pero buong buhay ko, ikaw na ang buhay ko.”
Lumapit ako, niyakap siya ng mahigpit.
“Ma, walang pwedeng pumalit sa inyo.
Pero gusto ko ring makilala kung saan ako galing.
Hindi ko kailangang pumili — kasi pareho kayong nagmahal sa’kin sa magkaibang paraan.”
At sa araw na iyon, tinanggap ni Mama Teresa at ni Luz ang katotohanang pareho silang may puwang sa puso ko.
ANG REGALONG KAILANMAN HINDI MABUBURA
Lumipas ang ilang buwan, magkasama kaming tatlo sa isang simpleng tanghalian.
Si Luz, tumulong kay Mama sa pagtitinda ng kakanin.
Si Papa, nagkukuwento habang nag-aayos ng lamesa.
At ako — nakatingin sa kanila, luhaan pero payapa.
“Wala akong hiling sa ika-18 kong taon kundi ito —
Ang makilala ang dalawang babaeng nagmahal sa’kin, sa dalawang magkaibang paraan.”
Si Luz ay nagturo ng sakripisyo.
Si Mama Teresa ay nagturo ng pagmamahal.
At ako? Ako ang bunga ng pareho.
EPILOGO
Ngayon, sampung taon na ang nakalipas.
Naging social worker ako — tumutulong sa mga batang iniwan pero may pag-asang mahanap muli ang pagmamahal.
Sa bawat batang tinatanong ko,
“Sino ang pamilya mo?”
Ngumiti lang ako at sinasabi:
“Minsan, hindi kailangang pareho kayo ng dugo.
Kasi minsan, ang mga pusong nagmahal sa’yo nang totoo —
‘Yun ang tunay mong pamilya.”
At sa bahay naming maliit, nakasabit pa rin sa dingding ang isang larawan:
Tatlong babae — isang anak, dalawang ina —
Lahat ng sugatan, pero pinagtagpo ng tadhana para gumaling muli.
