INIWAN KO ANG ASAWA KO DAHIL AYAW KO NG RESPONSIBILIDAD — ANIM NA TAON ANG LUMIPAS, BUMALIK SIYA BITBIT ANG KAMBAL AT ISANG LIHIM NA TULUYANG GUMIBA SA BUONG BUHAY KO
Iniwan ko siya nang walang paliwanag.
Hindi dahil wala na akong nararamdaman—iyon ang kasinungalingang paulit-ulit kong sinabi sa sarili ko. Ang totoo, natakot ako. Natakot akong maging ama. Natakot akong maging mahirap. Natakot akong panindigan ang buhay na ako mismo ang nagsimula.
Si Mara ang asawa ko. Tahimik siya, hindi palareklamo, at palaging inuuna ang iba bago ang sarili. Noong gabing sinabi niyang buntis siya, nakita ko ang saya sa mga mata niya—akala niya, sasabihin kong kakayanin natin.
Pero ang sinabi ko ay:
“Hindi pa ako handa.”
At kinabukasan, umalis ako.
Iniwan ko siyang buntis, mag-isa, at walang kasiguruhan sa bukas. Hindi ko na tinanong kung kumusta siya. Hindi ko na inalam kung nanganak na ba siya. Pinutol ko ang lahat, parang sapat na iyon para burahin ang konsensya ko.
Lumipas ang anim na taon.
Sa panlabas, maayos ang buhay ko. May trabaho ako. May inuupahang condo. May bagong kasintahan na alam lang ang kalahati ng pagkatao ko. Pero tuwing gabi, may tahimik na tanong na paulit-ulit bumubulong:
Kung naging ama ka noon, ano kaya ang buhay mo ngayon?
Hindi ko sinasagot. Natuto akong takasan.
Hanggang sa isang umaga, may kumatok sa pintuan ng opisina ko.
Pagbukas ko, si Mara ang bumungad.
Hindi na siya ang babaeng iniwan ko. Mas payat, mas matatag ang tindig, at mas malamig ang mga mata. Sa magkabilang kamay niya, may hawak siyang dalawang bata—magkapareho ang mukha, magkapareho ang mga mata.
At sa isang iglap, alam ko na.
“Kambal sila,” sabi niya, diretso. “Mga anak mo.”
Parang binuhusan ako ng malamig na tubig. Hindi ako makapagsalita. Hindi ako makagalaw.
“Hindi ako bumalik para guluhin ang buhay mo,” dagdag niya. “Bumalik ako dahil oras na para harapin mo ang ginawa mo.”
Pinaupo ko sila. Tahimik ang mga bata. Hindi sila nagtatago sa likod niya. Hindi rin sila lumapit sa akin. Parang sanay na silang huwag umasa.
“Bakit ngayon?” tanong ko, halos pabulong.
Huminga siya nang malalim. Doon ko nakita ang bigat na anim na taon niyang bitbit.
“Dahil may kapalit ang pagtalikod mo,” sagot niya. “At kailangan mo nang malaman.”
Ikinuwento niya ang anim na taon na wala ako.
Kung paano siya nanganak nang walang kamay na hahawak sa kanya. Kung paano siyang halos mawalan ng buhay dahil sa komplikasyon. Kung paano niyang piniling huwag akong hanapin—hindi dahil sa galit, kundi dahil ayaw niyang lumaki ang mga anak namin na umaasa sa isang amang tumalikod na.
“Pinili kong maging sapat,” sabi niya. “Kahit halos wala na akong lakas.”
Pagkatapos, inilabas niya ang isang envelope.
Mga medical record. Mga resulta ng pagsusuri.
“May genetic condition ka,” sabi niya. “Isang sakit sa dugo. Natuklasan namin ito nang ipasuri ko ang mga bata.”
Nanikip ang dibdib ko.
“Bakit ngayon ko lang nalalaman?” tanong ko.
Tiningnan niya ako nang diretso.
“Dahil iniwan mo kami bago ka pa maging bahagi ng kahit anong mangyayari.”
At doon niya sinabi ang lihim na tuluyang gumiba sa akin.
Ang kambal ay may parehong sakit. Isang kondisyon na nangangailangan ng agarang bone marrow donor.
At ako ang pinakaangkop.
Kung hindi, unti-unti silang hihina. Unti-unti silang mawawala.
At ang mas masakit pa—kung hindi ako umalis noon, maaga sana itong natuklasan. Maaga sana silang nagamot. Maaga sana akong naging ama.
“Hindi ako humihingi ng awa,” sabi ni Mara. “Hindi rin ako humihingi ng pera. Bumalik ako para panindigan mo ang resulta ng pagtalikod mo.”
Tumingin sa akin ang kambal. Walang galit. Walang tanong. Parang sanay na silang tanggapin ang anumang mangyari.
Sa sandaling iyon, gumuho ang lahat ng dahilan ko. Wala nang palusot. Wala nang takasan.
Ako ang donor.
Ako rin ang dahilan kung bakit sila muntik mawala.
Dumaan ako sa mga pagsusuri. Sa operasyon. Sa mga gabing puno ng takot at pagsisisi.
Habang nakahiga ako sa ospital, naalala ko ang gabing iniwan ko si Mara—kung paano kong isinara ang pinto nang hindi lumingon.
Ngayon, hindi na ako pwedeng umalis.
Hindi na ako pwedeng tumalikod.
Naging matagumpay ang transplant.
Unti-unting lumakas ang kambal. Unti-unting bumalik ang kulay sa mga pisngi nila.
Pero hindi awtomatikong gumaling ang lahat.
Hindi nabura ang anim na taong wala ako.
Hindi naibalik ang mga gabing mag-isa si Mara.
Hindi ako biglang naging ama sa isang iglap.
Isang araw, tinanong ako ng isa sa kambal:
“Bakit ka po umalis noon?”
Hindi ako nagsinungaling.
“Dahil duwag ako,” sagot ko.
Tumango siya, parang matagal na niyang alam ang sagot.
“Hindi na po ba kayo aalis ngayon?”
Napaluha ako.
“Hinding-hindi na,” sagot ko. “Kahit kailan.”
Hindi bumalik si Mara para mahalin ako muli.
Bumalik siya para iligtas ang mga anak namin, kahit ang kapalit ay ang pagbuhay sa konsensya ng lalaking minsang tumalikod sa kanila.
At araw-araw, habang dahan-dahan nila akong tinatawag na Papa, iisa lang ang malinaw sa akin:
May mga kasalanang pinatatagal mo ang epekto—
pero kapag bumalik ang katotohanan, hindi ka na nito pakakawalan.
