SINABI NG AMA NG ANAK KO NA “PASANIN” LANG SIYA—KAYA GABI NOON, NAGLAKAD AKO PAALIS… AT DOON NAGSIMULA ANG KATOTOHANAN NA HINDI NIYA INASAHANG MALAMAN
Ako si Lira, 26.
Nabuntis ako nang maaga, at gaya ng maraming batang ina, naniwala ako na kahit mahirap, kaya naming bumuo ng pamilya.
Pero ang pinakamalaking pagkakamali ko…
ay ang paniwalaan ang lalaking hindi handang tumanggap ng responsibilidad.
Ang ama ng anak ko—si Joel—ay dating sweet, maalaga, malambing.
Pero nang ipinanganak si Mika, unti-unti siyang nagbago.
Nagiging mainitin ang ulo.
Laging pagod.
Laging may reklamo.
At ang gabing iyon…
ang gabi na hindi ko makakalimutan.
ANG SALITANG TUMAMA PARANG PATALIM
Nasa sala kami, umiiyak si Mika dahil may lagnat siya.
Hawak-hawak ko siya habang pinupunasan ang pawis.
Si Joel naman, dumating na lasing.
Pagpasok pa lang niya, iritadong-iritado na siya.
“Ano ba ‘yan, Lira? Iyang bata na naman?
Hindi ba siya natatapos umiiyak? Ang sakit na sa ulo!”
Pinakalma ko ang anak ko, pilit na hinahawakang hindi ako mapikon.
“May lagnat siya, Joel. Hindi niya kasalanan—”
Bigla niyang sinipa nang mahina ang lamesa.
“Tigilan mo ‘yan!
Alam mo bang dahil diyan sa batang ‘yan, hindi ako nakakapagpahinga?
Hindi ako makahanap ng magandang trabaho?
Hindi ako makausad sa buhay?”
Tumigil ako.
Parang bumagal ang mundo ko.
“Anong… ibig mong sabihin?”
Humigop siya ng alak at sumigaw.
“Ang anak mo… PASANIN. Sagabal! Kung hindi dahil sa kaniya, hindi wasak ang buhay ko ngayon.”
Nanginig ang kamay ko habang yakap ko si Mika.
Hindi ko alam kung matatakot ako, mamumuhi, o masasaktan.
Pero isang bagay lang ang malinaw:
Hindi ko papayagang marinig ng anak ko ang salitang ‘PASANIN’ muli.
ANG PAGLAKAD KO SA GABING WALANG KASIGURUHAN
Habang natutulog si Joel sa sofa, lasing,
dahan-dahan kong inilagay ang lampin at kumot sa bag.
Dinala ko ang ilang bote ng gatas, diaper, at kaunting pera na tinabi ko—
hindi ko alam kung saan kami pupunta, pero alam kong HINDI na dito.
Kinarga ko si Mika.
Humalik ako sa noo niya.
“Anak… hindi ka pasanin.
Hindi ikaw ang problema.
Hindi ikaw ang dahilan ng sakit ko…
ikaw ang rason bakit ako lalaban.”
At sa gabing iyon, tahimik akong lumakad palabas ng pintuan.
Walang direksiyon.
Walang plano.
Walang kahit anong seguridad.
Pero may isang bagay na mas malakas kaysa takot:
ANG PAGMAMAHAL NG ISANG INA.
ANG TAONG NAGING LIWANAG SA MGA ORAS NA MADILIM
Naglakad ako sa kalsada nang halos isang oras,
hawak si Mika, umiiyak sa takot at kaba.
Hanggang may isang kotse ang huminto sa tabi namin.
Bumaba ang babaeng naka-office attire.
Si Ma’am Celestine, ang supervisor ko sa dati kong trabaho.
“Lira? Anong ginagawa mo dito sa ganitong oras? Bakit ka umiiyak?”
At doon ako tuluyang bumigay.
Inilabas ko lahat—sakit, hiya, takot, galit.
Hindi siya nagtanong kung bakit ako umalis.
Hindi niya sinabi na mali ako.
Hindi niya ako sinisi.
Ang ginawa lang niya ay buksan ang pinto ng kotse at sabihing:
“Sumakay ka.
Hindi kita hahayaang mag-isa sa laban na ‘to.”
At doon nagsimula ang bagong buhay ko.
ANG BUHAY NA HINDI KO NAISIP NA MAGIGING AKIN
Tinulungan niya akong makahanap ng tirahan.
Tinulungan niya akong makahanap ng trabaho.
Tinulungan niya akong magpatuloy sa pag-aaral online.
At sa loob ng tatlong taon, unti-unti kong naabot ang mga bagay na hindi ko inakalang kaya ko:
-
Nakakuha ako ng stable job
-
Naipasok ko si Mika sa magandang daycare
-
Nakapag-ipon ako ng sapat para sa sariling apartment
-
At higit sa lahat… bumalik ang tiwala ko sa sarili
Si Mika ay lumaking masayahin, matalino, at malambing.
Walang bakas ng salitang “pasanín” na itinapon sa kanya ng ama niya.
Hanggang isang araw…
nagpakita si Joel.
Payat.
Stress.
Naiiyak.
“Lira… patawarin mo ako. Gusto kong makita ang anak ko.”
Tumingin ako sa kaniya—ngayon ay hindi bilang dating asawa,
kundi bilang isang taong tumapon sa akin sa panahon ng kahinaan.
Huminga ako nang malalim.
“Joel… hindi mo siya pasanin.
Pero hindi mo rin siya pag-aari.”
Sumulyap ako kay Mika, na naglalaro sa playground.
“Kung gusto mo siyang makilala, magpakita ka ng pagbabago—
hindi lang sa salita, kundi sa gawa.”
At sa unang pagkakataon,
ako ang nagtakda ng hangganan.
At alam kong tama iyon.
EPILOGO: ANG BATA NA HINDI PASANIN NG MUNDO
Ngayon, si Mika ay limang taong gulang.
Masigla.
Masaya.
Malakas ang loob.
At araw-araw, sinasabi ko sa kanyang:
“Anak… ikaw ang pinakamagandang nangyari sa akin.
Hindi kita pahirap.
Ikaw ang dahilan kung bakit naging matatag ako.”
At sa bawat ngiti niya, alam kong tama ang gabing iniwan ko ang bahay na iyon.
Hindi ako lumayo dahil mahina ako.
Lumayo ako dahil malakas ako—
at dahil mas karapat-dapat ang anak ko sa pag-ibig kaysa sa sakit.
MORAL LESSON
Huwag matakot lumayo sa taong walang puwang ang puso para sa’yo.
Dahil minsan, ang pag-alis mo sa gabi ng sakit…
ang magiging pagdating mo sa umaga ng bagong pag-asa.
