PINAALIS NILA AKO SA KALSADA DAHIL “ILLEGAL” DAW AKONG NAGTITINDA — PERO HINDI NILA ALAM, BUHAY NG MAMA KO ANG NAKASALALAY DOON
Ako si Lira, 17, isang batang hindi nakapagpatuloy ng pag-aaral dahil ang mundong ginagalawan ko ay hindi paaralan—
kundi ang gilid ng kalsada, ang init ng araw, at ang amoy ng mantika sa lumang lutuan na minana ko kay Mama.
Hindi ko na maalala kung kelan ako huling naging “bata.”
Minsan iniisip ko…
kung siguro may Papa pa kami, kung siguro hindi nagkasakit si Mama,
hindi ko sana dinanas ang lahat ng ito.
Pero ito ang tadhana ko.
At araw-araw, may isang dahilan kung bakit ako pumipilit bumangon:
kailangan ng Mama ko ng gamot.
ANG BUHAY SA TABI NG KALSADA
Tuwing 5 a.m., gigising ako nina Mama.
Uubo siya nang malalim, parang may humahawak sa baga niya.
Hahaplusin ko ang likod niya, sabay ngiti.
“Anak… mag-ingat ka diyan ha. Baka pagalitan ka na naman.”
Ngumiti ako kahit masakit.
“Wala ‘yon, Ma. Kailangan nating mabuhay.”
Bubuhatin ko ang maliit naming kariton—
sira-sira, kalawangin, pero buhay naming mag-ina.
Do’n ako magluluto ng kwek-kwek, fishball, lumpiang gulay, kahit kumukulo ang langis at kumakapit sa braso ko ang mga talsik.
Hindi ako nagrereklamo.
Dahil sa bawat kusing na kinikita ko,
may gamot na pwedeng mabili.
May pag-asang baka humaba pa ang buhay ni Mama.
At sa totoo lang…
hindi lugaw o fishball ang tinda ko.
Pag-asa ang binibenta ko. Para sa’min.
ANG ARAW NA PINAKA AYAW KONG ALALAHIN
Maalinsangan ‘yung hapon na ‘yon.
Maraming estudyante, maraming motorista—
magandang benta sana.
May lalaking bumibili pa nga para sa mga kasamahan niya.
“Sa’yo na ‘tong sukli, iha. Bumili ka ng tubig.”
Ngumiti ako, halos maiyak sa bait niya.
Pero dumating ang sandaling iyon.
Isang puting sasakyan ang huminto sa harapan ko.
Bumaba ang dalawang opisyal, matitigas ang mukha.
Isa sa kanila sumigaw:
“Hoy! Sinabi na namin—ILLEGAL ‘YAN! Hindi ka puwedeng magtinda rito!”
Nanlamig ako.
“Sir… pasensya na po. Kaunti na lang, uuwi na rin po ako.”
Pero hindi sila nakinig.
Sinipa nila ang lamesa ko.
Tumalsik ang mantika, natapon ang lumpia, nahulog ang styro cups.
Parang gumuho ang buong pinaghirapan ko.
“Sir, pakiusap lang po… pang-gamot po ni Mama ‘yon…”
Napahawak ako sa mga natapong pagkain.
Sakit sa dibdib, sakit sa mata, sakit sa kaluluwa.
Pero isa lang ang sagot niya:
“Hindi ko problema ang nanay mo. Sumunod ka sa batas.”
At sa harap ng mga tao—
tinulak nila ang kariton ko palayo.
Tumakbo ako papunta sa kanila, umiiyak.
“Sir! Kahit isang araw lang! Kahit ngayon lang! Please po…”
Pero umalis sila, walang pakialam.
Iniwan akong nakaluhod sa kalsada,
habang ang mga mata ng mga tao ay nakatingin, nakikiramay, pero walang kumikilos.
ANG PINAKAMADILIM NA GABI KO
Pag-uwi ko, basang-basa sa pawis at luha,
natanaw ko si Mama sa bintana—
nakaupo, nangangayayat, nakahawak sa dibdib niya.
“Anak… bakit ang aga mo? Okay ka lang ba?”
Pero hindi ko masabi.
Paano ko sasabihin sa isang inang halos wala nang lakas na…
wala na kaming pambili ng gamot?
Niyakap ko siya nang mahigpit.
“Ma… pasensya na… hindi ko po kayo naprotektahan.”
At doon ako tuluyang bumagsak,
umiiyak sa kandungan niya na parang limang taong gulang.
Hinaplos niya ang ulo ko.
“Anak… hindi kita pinalaki para sumuko.”
“Kung isinara nila ang kalsada mo… hanap tayo ng bagong daan.”
ANG PAGBANGON NA HINDI KO INASAHAN
Kinabukasan, dala ko ang natira naming pera.
Bumalik ako sa kalsada—hindi para magtinda.
Para maghanap ng bagong lugar.
Habang naglalakad, may lumapit na babae.
“Ikaw ba ‘yung batang pinagalitan kahapon? Ikinalat ‘to ng kapitbahay mo sa social media.”
Ipinakita niya sa akin ang phone:
viral ang video ko habang umiiyak, pinapaalis, tinatapon ang tinda ko.
May libo-libong comments.
“Bakit nila ito ginagawa? Halata namang bata pa siya!”
“Para sa gamot ng nanay niya! Grabe naman.”
“May alam ba kayong pwedeng tulungan siya?”
Hindi ko alam kung matutuwa ako o matatakot.
Pero dalawang oras lang…
may tumawag.
Isang tindahan malapit sa palengke:
“Iha, gusto mo bang dito ka magtinda? Libre na ang pwesto mo. Kami na bahala.”
Hindi ako makapaniwala.
At doon…
unti-unti kaming bumangon ni Mama.
Marami ang bumili.
Marami ang sumuporta.
May nagbigay pa ng bagong kariton, bagon kawali, bagong mantika.
At nang makabili ako ng gamot para kay Mama—
hindi ko napigilang umiyak sa harap niya.
“Anak… sabi ko naman sa’yo… hindi sumasara ang mundo. Minsan lang, lumilipat.”
ENDING — ANG TUNAY NA HUSTISYA
Lumipas ang isang taon.
Hindi lang basta tindera sa kalsada—
meron na akong maliit na street food stall na legal, may permit, may signage, may suki.
At si Mama?
Mas malakas na.
Mas masaya.
Mas buhay kaysa dati.
Minsan, may dumaan na parehong opisyal na pumalayas sa akin noon.
Napatingin sila sa bagong tindahan ko—
mahaba ang pila, masayang mga tao.
Hindi ko sila tiningnan nang masama.
Ngumiti lang ako.
Kasi napatunayan ko:
“Hindi nila ako tinapon.
Itinulak nila ako sa lugar na mas nararapat para sa amin ni Mama.”
ARAL NG KWENTO
“Minsan, hindi kawalan ang pagtanggal sa’yo sa isang lugar.
Doon ka dadalhin ng tadhana kung saan mo tunay makikita ang halaga mo.”
