“SINIGAWAN NIYA ANG INA NA MAY IYAKING SANGGOL SA EROPLANO — PERO PAGKALIPAS NG ISANG LINGGO,
SIYA MISMO ANG NAKALUHOD, HUMIHINGI NG TAWAD AT HINDI MAPIGILANG UMIYAK.”
Ako si Ramon, 34 anyos.
Isang lalaking sanay magreklamo, sanay maghanap ng mali sa iba.
Sa trabaho, sa kalsada, sa pila — lagi akong mainit ang ulo.
At sa araw na sumakay ako ng flight papuntang Cebu,
doon nagpakita ang pinakamasamang bersyon ko…
doon din ako wakwakang naturuan ng leksyon na hindi ko malilimutan.
ANG ARAW NG PAGSIKLAB NG GALIT
Full flight ito.
Pagod ako.
Kulang sa tulog.
Masama ang loob ko dahil na-late ang meeting ko.
Nang makaupo ako, biglang may narinig na malakas na iyak.
Isang sanggol.
Isang batang halos tatlong buwan.
At ang nanay niya — payat, hulas ang mukha, namumugto ang mata —
halatang ilang araw nang hindi nakakatulog.
Hindi ako nakatiis.
Lumapit ako, bagsak ang panga, malakas ang boses:
“Excuse me, Miss!
Pwede bang paawat ‘yang anak mo!?
X-plane, hindi nursery! Ang ingay!”
Nagulat ang nanay.
Nanginginig, pero pinipigil ang luha.
“Pasensiya na po sir… sinusubukan ko—”
“Subukan?
Ganyan ka mag-alaga?
Baka kaya umiiyak kasi hindi marunong ang nanay!”
Narinig ng ilang pasahero.
May mga napatigil.
May mga natisod sa hiya para sa babae.
Ang flight attendant, mahinahong lumapit.
“Sir, kalma lang po. Baby po ‘yan.”
Pero hindi ako tumigil.
“Hindi ako makakatulog nang ganito! Dapat hindi pinapasakay ‘yung may sanggol kung hindi naman nila kayang paawat!”
At sa unang pagkakataon,
bumagsak ang luha ng babae.
Hawak niya ang sanggol, nanginginig.
Hindi ko alam kung dahil sa takot, pagod, o sakit.
Narinig ko pabulong niyang sabi sa anak niya:
“Sorry, baby… sorry kasi ikaw ang sinisisi nila.”
Pagkatapos noon, umupo ako.
Tahimik ang buong eroplano.
Ako lang ang hindi.
ANG ONE WEEK NA PAGBABAGO NG BUHAY
Pagkalipas ng isang linggo,
tumawag ang kumpanya ko sa Cebu:
may corporate outreach program daw sila sa isang ospital —
kailangan ko daw mag-attend bilang representante.
Hindi ako tumanggi.
Gusto ko lang matapos ang trabaho.
Pagdating ko sa ward ng neonatal unit,
may narinig akong umiiyak mula sa hallway.
Pagpasok ko sa loob,
parang tumigil ang mundo ko.
Nakita ko ang ginger-haired na sanggol,
yung sanggol na sinigawan ko noong isang linggo.
Nasa incubator.
Payat.
Mahina.
At ang nanay —
siya rin.
Hawak ang maliit na lampin, umiiyak sa tabi ng crib.
Lumapit ang doctor sa akin.
“Sir Ramon, siya po ang isa sa beneficiaries.
Pre-term baby.
Pinilit ni Nanay sumakay ng eroplano dahil emergency…
Kailangan makarating agad sa Cebu para sa operation.”
Biglang tumusok ang puso ko.
Operation.
Emergency.
Life or death.
At ako?
Ni hindi ko man lang alam.
Ni hindi ko inisip.
Sinisi ko pa sila.
ANG TUNAY NA RASON NG IYAK NG SANGGOL
Lumapit ako sa nanay,
mahina ang boses ko.
“Miss… kayo po ba ‘yung nasa eroplano…?”
Tumingin siya.
Hindi galit.
Hindi masama ang tingin.
Pero pagod.
Sobrang pagod.
Tumango siya.
“Pasensiya na po noong araw na ‘yon…
hindi ko talaga mapatahan si baby.
May butas daw po ang puso niya sabi ng doktor.
Masakit po sa kanya kapag malamig ang hangin.
Hindi niya masabi… kaya umiiyak na lang siya.”
Para akong sinuntok sa sikmura.
Ang sanggol na sinigawan ko
ay umiiyak pala dahil naghihingalo na ang puso niya.
Nalaglag ang balikat ko.
Nanlamig ang kamay ko.
“Miss… pasensiya na.
Pasensiya na.
Hindi ko alam.”
Ngumiti siyang malungkot.
“Wala ‘yun sir.
Nasasanay na po ako sa sigaw ng tao.
Hindi sila nakakaintindi.”
At doon —
tuluyang bumigay ang luha ko.
ANG HINDI KO MALILIMUTANG TAGPO
Nakita kong may bill sila sa ospital —
malaki.
Halos imposible para sa isang ina na may simpleng trabaho.
Inabot ko ang checkbook ko.
Pinirmahan ko ang buong halaga ng operasyon.
Ang buong gastusin.
At higit pa.
Lumuhod ako sa harap nila.
Hindi ko inisip ang hiya,
hindi ko inisip ang tingin ng iba.
“Ito…
para kay baby.
Para makabawi ako kahit papaano.
Hindi ako karapat-dapat humingi ng tawad…
pero sana… sana mapatawad mo ako.”
Napaiyak ang nanay.
Tumaas ang kamay niya para hawakan ang pisngi ko.
“Sir… mas malakas ang puso n’yo kaysa sa iniisip n’yo.”
Hindi ko mapigilang umiyak.
ANG PAGBABALIK
Pagkalipas ng dalawang buwan,
nabalitaan kong nakalabas na ang sanggol —
malusog, tumatawa na.
Tinawagan ako ng nanay.
“Sir… nagpapasalamat lang po ako.
Buhay ang anak ko dahil sa inyo.”
At doon ko napagtanto ang pinakamahalagang leksyon:
Hindi lahat ng ingay ay istorbo.
Minsan, iyak iyon ng taong lumalaban para mabuhay.
At hindi lahat ng galit ay lakas.
Minsan, kahinaan iyon ng puso na hindi marunong umunawa.
Ngayon, sa tuwing may batang umiiyak sa eroplano,
ako ang unang tatayo,
ako ang unang mag-aalok ng tulong,
ako ang unang magtatanggol.
Dahil minsan,
ang taong nanigaw —
ay magiging taong unang luluha sa pag-intindi.
